Tăng cường phân cấp gắn với trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu rà soát, tách bạch những nội dung Quốc hội quy định, nội dung Chính phủ quy định; đảm bảo tính đồng bộ của các quy định tại dự thảo Luật với hệ thống pháp luật.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu khai mạc. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN)

Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 38, sáng 7/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Tiếp tục đánh giá kỹ tác động

Theo Tờ trình, Chính phủ trình dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp thay thế Luật số 69/2014/QH13 là cần thiết nhằm thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước trong việc nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, trước yêu cầu mới từ thực tiễn quản lý và hội nhập quốc tế, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Dự thảo Luật gồm 8 chương và 62 điều; điều chỉnh phạm vi theo hướng không quy định cụ thể nội dung “sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp.” Theo đó, việc sử dụng vốn, tài sản được quy định theo hướng “đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp”; các quy định về huy động vốn; mua, bán, sử dụng tài sản cố định; quản lý nợ phải thu, phải trả được giao cho doanh nghiệp quyết định nhằm xác định rõ Nhà nước là chủ sở hữu đầu tư vốn, quản lý theo phần vốn góp tại doanh nghiệp, không can thiệp hành chính vào hoạt động của doanh nghiệp; tăng cường phân cấp mạnh gắn với trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp…

Đối tượng áp dụng của luật gồm: Doanh nghiệp nhà nước theo quy định của Luật Doanh nghiệp, tổ chức tín dụng do nhà nước nắm giữ từ 50% vốn điều lệ trở lên; cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn, người đại diện chủ sở hữu vốn và tổ chức tín dụng có vốn đầu tư của nhà nước; cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban tán thành về sự cần thiết ban hành Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp thay thế Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp.

Tuy nhiên, qua nghiên cứu, dự án Luật còn nhiều nội dung, chính sách mới cần tiếp tục đánh giá tác động kỹ lưỡng để đảm bảo chất lượng dự án Luật. Quán triệt sâu sắc tinh thần đổi mới trong công tác xây dựng pháp luật của Hội nghị lần thứ mười Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII, để khẩn trương tháo gỡ, sửa đổi các vướng mắc về quy định pháp lý gây cản trở hoạt động, hiệu quả của doanh nghiệp nhà nước, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban thống nhất trình Quốc hội xem xét dự án Luật này tại Kỳ họp thứ 8.

Để đảm bảo chất lượng dự án Luật trình Quốc hội, đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo, các cơ quan có liên quan khẩn trương tiếp thu, hoàn chỉnh các nội dung.

Đa số ý kiến Thường trực Ủy ban cho rằng, các nguyên tắc quản lý, thẩm quyền quyết định nêu tại dự thảo Luật là chưa thực sự phù hợp với tinh thần phân cấp, phân quyền cho doanh nghiệp, vẫn can thiệp hành chính vào công việc quản trị của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, một số quy định về hoạt động đầu tư của doanh nghiệp chưa thống nhất với quy định pháp luật liên quan như Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp. Vì vậy, đề nghị cần rà soát các quy định để tránh chồng chéo về hoạt động đầu tư của doanh nghiệp.

Trường hợp đầu tư các dự án sản xuất kinh doanh thông thường bằng vốn của doanh nghiệp thì nên xem xét, phân cấp cho Hội đồng thành viên quyết định và chịu trách nhiệm; trình tự thủ tục cụ thể có thể giao Chính phủ quy định chi tiết. Trường hợp đầu tư dự án sản xuất kinh doanh bằng vốn ngân sách cấp thì giao doanh nghiệp làm chủ đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư công.

Đơn giản hóa tối đa thủ tục hành chính

Phát biểu tại phiên họp, nhấn mạnh đây là dự án Luật khó, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị làm rõ việc sửa đổi luật lần này là sửa đổi một số điều hay sửa toàn bộ Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp hiện hành.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN)

Nêu bật một số nguyên tắc đối với dự án Luật, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu việc sửa đổi Luật phải trên tinh thần cụ thể hóa đầy đủ quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về thay đổi cơ cấu lại, phát triển doanh nghiệp nhà nước có vốn nhà nước; tách bạch, phân định rõ chức năng, chủ sở hữu tài sản vốn nhà nước với chức năng quản lý vốn nhà nước đối với mỗi loại hình doanh nghiệp, chức năng quản trị kinh doanh doanh nghiệp; đảm bảo nguyên tắc nhà nước không can thiệp trực tiếp vào hoạt động sản xuất kinh doanh, quản trị doanh nghiệp… “Sửa luật lần này nhấn mạnh vào phân cấp, phân quyền”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu rà soát, tách bạch những nội dung Quốc hội quy định, nội dung Chính phủ quy định; đảm bảo tính đồng bộ của các quy định tại dự thảo Luật với hệ thống pháp luật, nhất là các luật có liên quan như Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Xây dựng.

Cùng với đó, làm rõ những nội dung luật hiện hành còn phù hợp với thực tế, có tác động tích cực đến sự phát triển của doanh nghiệp có vốn nhà nước có tiếp tục được giữ lại hay không; làm rõ dự thảo Luật đã xử lý hết dứt điểm hay một phần các vướng mắc tại Luật hiện hành, các khó khăn, vướng mắc, các vấn đề phát sinh trong thực tiễn thời gian qua liên quan đến vốn đầu tư nhà nước tại doanh nghiệp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhắc lại quan điểm nhất quán là Nhà nước không can thiệp trực tiếp vào hoạt động sản xuất, kinh doanh và quản trị của doanh nghiệp.

“Vốn Nhà nước sau khi đầu tư vào doanh nghiệp được xác định là tài sản, vốn của doanh nghiệp mà cái gì cũng phải đi xin, phải đi làm thủ tục sẽ mất thời cơ và cơ hội kinh doanh,” Phó Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ.

Đánh giá dự thảo Luật chưa cắt giảm được nhiều thủ tục, chưa phân cấp, phân quyền, Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu đơn giản hóa tối đa thủ tục hành chính, hạn chế cơ chế xin-cho, tăng cường phân cấp, phân quyền.

“Nếu không phân cấp, phân quyền, cái gì cũng phải trình cấp trên thì không làm được”, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh./.