Gỡ điểm nghẽn đấu thầu dự án trên 100 triệu đồng
Gỡ điểm nghẽn đấu thầu dự án trên 100 triệu đồng
Đại biểu (ĐB) Trần Hữu Hậu (đoàn Tây Ninh) bày tỏ sự vui mừng khi Nghị định 138/2024 cho phép các địa phương, cơ quan, đơn vị có thể sử dụng kinh phí chi thường xuyên đến 15 tỉ đồng để mua sắm trang thiết bị, cải tạo, nâng cấp, mở rộng, xây dựng hạng mục công trình trong các dự án đã đầu tư xây dựng. Quy định này sẽ giúp hàng ngàn, thậm chí hàng chục ngàn cán bộ, công chức, viên chức khi phân bổ, sử dụng kinh phí chi thường xuyên sẽ không còn phải sợ sai, sợ trách nhiệm.
Đại biểu Trần Hữu Hậu (trên) và Bộ trưởng KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng
ẢNH: GIA HÂN
Tuy nhiên, theo quy định hiện hành tại luật Đấu thầu, các công việc mua sắm, cải tạo, nâng cấp, mở rộng, xây dựng các hạng mục công trình trong các dự án đã đầu tư xây dựng sử dụng kinh phí chi thường xuyên có giá trị trên 100 triệu đồng thuộc loại sẽ phải đấu thầu. Đây là quy định đã có từ lâu, không còn phù hợp với sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, nhất là trong bối cảnh trượt giá vật tư, nguyên liệu, chi phí nhân công. “Tôi tin rằng không ít cán bộ, không ít ĐB trong hội trường này đã từng lắc đầu ngao ngán khi những công việc đơn giản như lợp lại mái nhà, trám mấy bức tường nứt và sơn lại, thay gạch lót nền bong tróc có tổng giá trị trên 100 triệu đồng phải làm thủ tục đấu thầu”, ông Hậu nói.
Theo tính toán của ông Hậu, với những công việc đơn giản, chi phí vài trăm triệu như ví dụ ở trên, những mục tiêu quan trọng của đấu thầu như chọn được những nhà thầu có năng lực về kỹ thuật, công nghệ, về tài chính hay tiết kiệm chi phí không mấy có ý nghĩa, trái lại phải mất thêm chi phí không đáng có, nhất là thời gian, công sức bỏ ra. Do đó, ông đề nghị xem xét sửa đổi quy định tại luật Đấu thầu theo hướng nâng mức phải tổ chức đấu thầu với các công việc sử dụng chi thường xuyên lên bằng với đầu tư công, tức là với gói thầu tư vấn thì trên 500 triệu đồng, với gói thầu mua sắm xây lắp dịch vụ phi tư vấn thì trên 1 tỉ đồng.
Cùng cho ý kiến về vấn đề này, ĐB Trần Văn Tuấn (đoàn Bắc Giang) nhận định việc đấu thầu rộng rãi đối với tất cả gói thầu sử dụng nguồn vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư địa phương trên 100 triệu đồng khiến phát sinh thêm nhiều trình tự, thủ tục, làm ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ thực hiện và giải ngân, vì cơ bản các dự án này đều có quy mô nhỏ, thời gian thực hiện ngắn và hoàn thành trong năm. Ông Tuấn đề nghị sửa đổi theo hướng cho phép áp dụng hạn mức chỉ định thầu đối với các dự án sử dụng nguồn vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư như đối với các dự án đầu tư theo luật Đầu tư công. Việc này sẽ bảo đảm căn cứ pháp lý làm cơ sở thực hiện thống nhất trong cả nước và đẩy nhanh tiến độ thực hiện, tiến độ giải ngân đối với các dự án sử dụng nguồn vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư.
Giải trình trước ý kiến của các ĐB, Bộ trưởng KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng bày tỏ sự đồng tình với ý kiến của các ĐB về việc cần nghiên cứu, mở rộng đối tượng được chỉ định thầu; đồng thời phải nâng cao các hạn mức, các gói thầu được chỉ định, không để 200 triệu đồng hay 300 triệu đồng. “Chúng tôi nghiên cứu có thể nâng lên nữa để đảm bảo tính ổn định lâu dài, nếu không chúng ta vừa sửa xong lại bất cập, lại sửa tiếp”, ông Dũng nói.
Giảm “quyền anh, quyền tôi”
Cùng ngày, Quốc hội thảo luận tại hội trường về luật Đầu tư công sửa đổi. Giải trình cuối phiên, Bộ trưởng KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng cho hay dự thảo luật thay đổi về chính sách theo hướng “nếu trước đây chỉ tập trung vào quản lý, giờ phải vừa quản lý vừa kiến tạo cho phát triển”. Quy định pháp luật phải tạo động lực, không gian mới và khơi thông điểm nghẽn, giải phóng nguồn lực cho phát triển đất nước. Song song với đó chuyển từ phương thức “tiền kiểm sang hậu kiểm” và đẩy mạnh phân cấp phân quyền.
Chia sẻ câu chuyện từ Trung Quốc, lãnh đạo Bộ KH-ĐT cho hay một tỉnh của nước này làm được 2.000 km đường cao tốc trong 3 năm. Kinh nghiệm là phân cấp mạnh cho địa phương, dám vay và lập các công ty nhà nước để làm các dự án hạ tầng giao thông, sau khi đầu tư xong sẽ chuyển cho tư nhân khai thác và thu hồi vốn. “T.Ư, Quốc hội, Chính phủ tập trung giữ vai trò kiểm soát, kiến tạo, hoàn thiện thể chế, môi trường đầu tư, đơn giản thủ tục hành chính, giảm xin cho, “quyền anh, quyền tôi” và đùn đẩy, né tránh”, Bộ trưởng Dũng nêu.
Về việc phân cấp điều chỉnh chủ trương đầu tư công trung hạn, nguồn ngân sách T.Ư từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho Thủ tướng Chính phủ, theo Bộ trưởng KH-ĐT là không vi phạm Hiến pháp. “Nếu phân cho Thủ tướng Chính phủ thì chúng ta sẽ giảm bớt được 5 bước. Hiện nay có 11 bước, 6 bước của Chính phủ và 5 bước ở Quốc hội, nếu chúng ta giảm được như vậy thì xuống còn có 6 bước, trong đó giảm được 3 bước ở Chính phủ và 2 bước tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Như vậy sẽ giảm trung bình khoảng 4 tháng”, ông Dũng nói.