Yên Định (Thanh Hóa): Huyện anh hùng “cập bến” nông thôn mới nâng cao

(Xây dựng) – Sau gần 13 năm triển khai xây dựng nông thôn mới (NTM) với xuất phát điểm rất thấp, vừa qua, huyện Yên Định (tỉnh Thanh Hóa) đã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao năm 2024. Với kết quả này, Yên Định trở thành huyện thứ 2 của tỉnh Thanh Hóa đạt chuẩn NTM nâng cao. Đáng chú ý, huyện đã về đích NTM nâng cao sớm hơn kế hoạch 1 năm.

Một góc thị trấn Quán Lào, huyện Yên Định.

Khởi đầu gian nan

Ngược dòng thời gian cách đây gần 13 năm về trước, Yên Định bắt tay xây dựng NTM với khó khăn tứ bề. Vốn là huyện thuần nông, kinh tế chưa phát triển, kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội thiếu đồng bộ, đời sống nhân dân còn khó khăn, thu nhập bình quân đầu người mới chỉ đạt 18,26 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo tới 22,35%, bình quân các xã mới đạt 3/19 tiêu chí NTM…

Thời điểm này, ngoài những khó khăn về kinh tế, nguồn lực, cản trở lớn với Yên Định trong hành trình đổi mới, vươn lên còn đến từ nhận thức, suy nghĩ của người dân và một phần cán bộ, đảng viên, đó là tư tưởng thụ động trông chờ vào sự đầu tư của Nhà nước trong xây dựng NTM.

Công tác thi đua, khen thưởng được thực hiện kịp thời đã góp phần thúc đẩy phong trào xây dựng NTM của Yên Định.

Tuy nhiên, phát huy truyền thống vẻ vang của 1 địa phương 2 lần được trao tặng danh hiệu Anh hùng (Anh hùng lực lượng vũ trang năm 1999, Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới năm 2010), bước vào xây dựng NTM, cùng với sự chỉ đạo, hỗ trợ của cấp trên, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Yên Định đã cùng nhau nỗ lực, đoàn kết, phấn đấu từng bước vượt qua khó khăn, thách thức.

Bằng những quyết sách đúng đắn, cách làm phù hợp, “dễ làm trước, khó làm sau”, nhất là chú trọng phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, qua đó tạo sự lan tỏa, hình thành nên các phong trào thi đua sôi nổi, thiết thực trong xây dựng NTM, với sự tham gia của mọi tầng lớp nhân dân. Sau 5 năm phát động, năm 2015, Yên Định đã được Thủ tướng Chính phủ ra quyết định công nhận huyện đạt chuẩn NTM.

Sau dấu mốc quan trọng năm 2015 trở thành huyện NTM, với tinh thần không “ngủ quên” trên thành tích và xây dựng NTM là hành trình xuyên suốt, không có điểm dừng, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Yên Định lại tiếp tục phấn đấu đưa huyện nhà tới đích NTM nâng cao.

Bắt tay vào xây dựng NTM nâng cao, bên cạnh những thuận lợi, hành trình tiến tới NTM nâng cao của Yên Định cũng phải trải qua không ít gian nan, thách thức như: Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng nhưng thiếu bền vững, việc nhân rộng các mô hình sản xuất hiệu quả, xây dựng cánh đồng mẫu lớn, sản xuất theo chuỗi liên kết còn hạn chế. Về huy động nguồn lực, sự đóng góp của người dân và cộng đồng doanh nghiệp, các nhà hảo tâm còn khiêm tốn, hỗ trợ của ngân sách Nhà nước cho xây dựng NTM chưa kịp thời, việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng và thu hút vốn từ các doanh nghiệp, các thành phần kinh tế đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn còn nhiều trở ngại …

Xã Định Tăng là một trong những xã đạt chuẩn NTM nâng cao sớm của huyện Yên Định.

Bất chấp những khó khăn, thách thức trên, hướng tới mục tiêu củng cố, duy trì 19 tiêu chí xã NTM đã đạt, đồng thời xây dựng, nâng cao chất lượng các tiêu chí hướng xã đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, về đích NTM mới nâng cao trong năm 2024 (trước kế hoạch 1 năm)… để hỗ trợ, kích cầu các xã trong việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng theo bộ tiêu chí NTM nâng cao mới được ban hành, cùng với việc kiện toàn Ban Chỉ đạo xây dựng NTM cấp huyện, cấp xã, năm 2023, HĐND huyện đã ra Nghị quyết về việc hỗ trợ kinh phí thực hiện chương trình phát triển nông nghiệp và xây dựng NTM về phát triển giao thông; xây dựng, chỉnh trang nhà cửa, công trình vệ sinh môi trường khu dân cư. Ngoài ra còn có chính sách hỗ trợ đáng kể cho các chủ thể sản phẩm OCOP, hỗ trợ các gia đình cải tạo vườn tạp, xây dựng công trình xử lý rác thải, sử dụng nước sạch… Trong đó, hỗ trợ xã đạt chuẩn NTM nâng cao 1 tỷ đồng, NTM kiểu mẫu 1,5 tỷ đồng.

Những con số biết nói tạo nên bức tranh làng quê tươi sáng

Các chính sách hỗ trợ trên, ngoài tác dụng về vật chất, còn đạt hiệu quả rõ rệt trong việc lan tỏa các phong trào thi đua, về huy động sức dân trong các khu dân cư, các dòng họ, cùng chung tay xây dựng NTM. Nhờ đó, từ năm 2011 đến nay, toàn huyện đã huy động được trên 17.920 tỷ đồng đầu tư cho xây dựng NTM.

Từ nguồn lực đầu tư cho xây dựng NTM trên, đến nay hệ thống giao thông, kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội trên địa bàn Yên Định đã được xây dựng đồng bộ, hoàn chỉnh với 54,2km đường huyện; 161km đường xã và đô thị; 338,5km đường thôn; 255,8km đường ngõ xóm; 516,8km đường trục chính nội đồng được xây mới hoặc nâng cấp mở rộng, bê tông hóa. Hệ thống thủy lợi, điện, thông tin truyền thông được đầu tư đồng bộ, đáp ứng nhu cầu sản xuất, sinh hoạt của người dân và phát triển sản xuất, kinh doanh.

Cơ sở vật chất, trang thiết bị ngành giáo dục, y tế, văn hóa khang trang, hiện đại, đạt chuẩn theo quy định. Đặc biệt, cùng với sự thay đổi về cơ sở hạ tầng, về đời sống vật chất, tinh thần, ý thức và nhận thức của người dân cũng được nâng cao rõ rệt, tạo nên sự thay đổi sâu sắc cho bộ mặt làng quê tươi sáng với những khu dân cư, thôn xóm sạch, đẹp “đường có hoa, nhà có số, hạ tầng kiên cố” đã tạo nên những thôn, làng, khu dân cư văn minh, xanh sạch đẹp như phố phường nơi đô thị.

Sự phát triển của kết cấu hạ tầng, nhất là hệ thống giao thông và các chương trình đầu tư cho chuyển đổi cơ cấu, sản xuất quy mô lớn theo chuỗi giá trị, phát triển sản phẩm OCOP… đã thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội. Sản xuất nông nghiệp phát triển mạnh theo hướng quy mô lớn, tạo ra các sản phẩm hàng hóa có giá trị kinh tế cao, thay thế dần hình thức sản xuất nhỏ lẻ, manh mún. Cùng với đó, hoạt động thương mại, dịch vụ cũng có bước tăng trưởng mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của nhân dân. Nhờ đó, sau gần 13 năm xây dựng NTM, nhất là trong giai đoạn 2021 -2025 đến nay, Yên Định đã đạt được những kết quả toàn diện trong mọi lĩnh vực.

Cùng nhau dọn dẹp vệ sinh, một việc làm quen thuộc, thường xuyên của người dân tại các khu dân cư trên địa bàn huyện.

Về kinh tế, Yên Định luôn duy trì mức tăng trưởng cao, nhiều năm trong top đầu của tỉnh với tốc độ tăng giá trị sản xuất bình quân hàng năm, giai đoạn 2021 -2023 đạt 11,3%. Năng lực sản xuất, quy mô nền kinh tế ngày càng tăng. Trong đó, quy mô giá trị sản xuất giai đoạn 2021 – 2023 đạt 58.530 tỷ đồng (đứng thứ 5 toàn tỉnh). Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp, xây dựng, giảm tỷ trọng nông nghiệp. Giai đoạn 2021 -2023, sản xuất công nghiệp, xây dựng đạt 16,3%/năm, trong đó ngành công nghiệp tăng 18,31%/năm, trở thành ngành kinh tế chủ lực của huyện…

Bài học về sức mạnh lòng dân

Nói về bài học kinh nghiệm đưa đến thành tích đáng tự hào đã đạt được trong quá trình gần 13 năm xây dựng NTM, Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Tiến Dũng cho rằng, có được thành công như ngày hôm nay, ngoài sự chỉ đạo, hỗ trợ của Trung ương, của tỉnh, sự nỗ lực, đồng lòng của các cấp ủy Đảng, chính quyền từ huyện đến cơ sở và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nguyên nhân chính là do sự tham gia nhiệt tình của các tầng lớp nhân dân.

Theo ông Nguyễn Tiến Dũng, nếu không có sự ủng hộ, chung tay góp công, góp của, hy sinh quyền lợi cá nhân vì mục tiêu chung của nhân dân, thì không thể có được những con đường bê tông rộng rãi, những trường học, nhà văn hóa, hệ thống đèn chiếu sáng, thoát nước, môi trường sạch đẹp… khang trang, đồng bộ làm thay đổi diện mạo làng quê như hiện nay.

Đồng quan điểm với Chủ tịch UBND huyện, ông Nguyễn Đăng Tạo, công dân xã Yên Trường, là Giám đốc một doanh nghiệp ngành Xây dựng bày tỏ: “Ban đầu doanh nghiệp chúng tôi cũng như bà con trong xã, trong huyện đều chưa thật tin vào phong trào xây dựng NTM, hầu hết chưa nhiệt tình, có tham gia hỗ trợ, đóng góp chỉ vì nể cán bộ đi vận động. Nhưng dần dần, thực tế diễn ra với những thành quả do NTM mang lại đã làm mọi người thay đổi nhận thức, không cần ai tuyên truyền, vận động vẫn hăng hái, tự giác tham gia góp công sức, kinh phí cho sự nghiệp chung. Chung sức với bà con, doanh nghiệp trong huyện cũng đã cùng động viên nhau tùy theo điều kiện của mình, góp một phần công sức vào phong trào xây dựng NTM. Để huyện nhà có được thành quả như hôm nay, tất cả mọi người dân, trong đó có các doanh nghiệp chúng tôi đều tự hào vì sự đóng góp nhỏ bé của mình”.

Để minh chứng cho sự đổi thay từ thành quả của phong trào xây dựng NTM, ông Nguyễn Đăng Tạo đưa ra một số minh chứng: “Ở làng tôi, ngày trước đường nhỏ hẹp, ngoằn ngoèo, chỉ có xe máy vào được, giao thông đi lại rất khó khăn. Nay, đường bê tông to rộng, ôtô chạy thẳng được về tận cửa nhà. Nhà nào có công việc nếu nhà hẹp thì ra nhà văn hóa thôn để tổ chức. Còn những người cao tuổi, thanh niên muốn tập thể dục dưỡng sinh, múa hát, chơi thể thao thì đã có nhà văn hóa, sân vận động. Những đổi thay này chỉ có NTM mới mang lại được cho chúng tôi”.