Tương lai giáo dục trước tác động của AI

Tuy AI chưa trở thành một thế giới siêu trí tuệ vượt trội về khả năng tư duy và lĩnh vực của con người, song sức mạnh đáng tin cậy của nó là không thể phủ nhận, nhất là khi chúng ta vẫn đang ở giai đoạn rất sơ đồ nguyên bản của AI. Có thể nói rằng, sự đầu vào AI vẫn sẽ là một “cánh bạc” bởi vì không ai biết chắc chắn công nghệ này sẽ dẫn loài người tới một cấp độ tiến hóa cao hơn hay đi tới sự diệt vong. Nhưng với những gì chúng ta đã được chứng thực, đặc biệt thông qua ChatGPT, sẽ không có gì bất ngờ nếu trí tuệ nhân tạo trở thành một người bạn đồng hành không thể thiếu được của tất cả chúng ta trên đường sắp xếp tới, giống như cách điện thoại thông minh đã trở thành một phần tất yếu của cuộc sống.Có một điều chắc chắn là công nghệ này, đặc biệt là nếu nó được phát triển tới mức tối đa, sẽ tạo ra một cuộc cách mạng vô tiền khoáng hậu trong lịch sử loài người bởi đây là lần đầu tiên chúng ta sáng chế ra một thứ công nghệ có khả năng tư duy.

Vì vậy cách duy nhất là trang bị cho các em bộ kiến thức và công cụ mang tính nền tảng để chúng có thể tự học và tự xoay sở mọi lúc mọi nơi

Trong tương lai AI rất có thể sẽ cho phép mỗi bạn học sinh học theo một giáo trình riêng, với một tốc độ riêng, với những mục tiêu học tập dành riêng cho mình. Sẽ không còn con cá nào phải leo cây nữa. Không những vậy, mỗi con cá to nhỏ lớn bé khác nhau sẽ được học bơi theo đúng tốc độ và sở trường của mình để có thể phát triển thành phiên bản tốt nhất của chính mình chứ không cố gắng chạy theo một hình mẫu của ai khác. Và trong một thế giới như vậy, hiển nhiên là không có lý do gì để giáo viên chỉ tập trung vào một việc duy nhất là truyền đạt kiến thức cho học sinh nữa.

Điều duy nhất tôi tin là các thầy cô vẫn sẽ làm tốt hơn Al trong nhiều năm, thậm chí là nhiều thập niên tới là dẫn dắt và truyền cảm hứng cho học sinh, bởi công việc này có mối liên hệ mật thiết tới cảm xúc và trải nghiệm. Để có thể đưa ra lời khuyên tốt và khiến học sinh sẵn sàng lắng nghe những lời khuyên đó, thấu cảm là một thành tố không thể thiếu.
Đôi khi chỉ một ánh mắt, một cái ôm an ủi hay một cái gật đầu đầy trìu mến từ thầy cô là đủ để cho các em biết mình được lắng nghe, tôn trọng và thấu hiểu. Đây là điểu máy móc chưa và có thể là sẽ không bao giờ làm được, ít nhất cho tới khi chúng có một cơ thể sinh học đủ giống con người. Đó là chưa kể tới chuyện chính những tấm gương vượt khó của các thầy cô có thể là nguồn cảm hứng rất lớn thôi thúc các em theo đuổi một mục tiêu hay một ngành học nào đó. Khi đã có được động lực nội tại rồi, sẽ không cần ai phải quản hay thúc giục các em học hay đọc bất kỳ điều gì. Các em sẽ tự động tìm tòi, học hỏi bằng mọi cách khác nhau, đơn giản vì chúng thích.
Chỉ vì AI có thể tạo ra một cuộc cách mạng giáo dục vô tiền khoáng hậu, không có nghĩa nó sẽ xóa sổ nghề giáo. Dù vậy, nó sẽ định nghĩa lại toàn bộ những khái niệm như dạy và học, học sinh xuất sắc, giáo viên dạy giỏi; và vì thế, có thể sẽ buộc chúng ta phải tổ chức lại toàn bộ cấu trúc của nền giáo dục. Vậy nên câu hỏi quan trọng hơn cả là: thầy cô và học sinh nên chuẩn bị thế nào để thích ứng với những thay đổi sâu rộng như vậy?

Trong một buổi tập huấn giáo viên STEM, tôi đã thử khảo sát xem có bao nhiêu thấy cô đã sử dụng các công cụ AI để hỗ trợ công việc. Trong hội trường gần 200 chỗ ngồi, chỉ có lác đác 1-2 cánh tay giơ lên…
-Nhà giáo Đào Thị Hồng Yên

Cá nhân hóa trong giáo dục là việc thiết kế các chương trình học tập dựa trên nhu cầu, sở thích và khả năng của từng học sinh. Với sự hỗ trợ của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), giáo viên có thể phân tích dữ liệu học tập của học sinh để tạo ra những lộ trình học tập riêng biệt, phù hợp với từng cá nhân. Ví dụ, các ứng dụng giáo dục thông minh có thể theo dõi tiến độ học tập của học sinh, phát hiện ra những điểm mạnh và điểm yếu của họ, từ đó đưa ra các gợi ý học tập và bài tập phù hợp.