Chưa rõ ‘mức tham chiếu’ đóng BHXH thay lương cơ sở, thực hiện thế nào

Sáng 27.5, nêu ý kiến tại phiên thảo luận luật BHXH sửa đổi, đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) cho biết, theo Nghị quyết số 27 của T.Ư Đảng về cải cách tiền lương, mức lương cơ sở sẽ được bãi bỏ. Khi mức lương cơ sở không còn thì không còn căn cứ để tính lương hưu, trợ cấp, các chế độ BHXH khác. 

GIA HÂN

Cùng đó, theo bà Thu, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm của nhóm đối tượng hưởng lương Nhà nước sẽ tăng lên so với hiện hành, sẽ làm tăng chi phí ngân sách nhà nước đóng BHXH cho các đối tượng này. Ngoài ra, khi việc thực hiện chế độ tiền lương mới sẽ phát sinh chênh lệch khá lớn về lương hưu giữa người nghỉ trước và sau ngày 1.7.

Bà Thu cho hay, báo cáo của Chính phủ đề xuất bổ sung quy định về khái niệm “mức tham chiếu” thay cho mức lương cơ sở để làm căn cứ tính BHXH cũng như các quy định liên quan. Tuy nhiên, việc đánh giá tác động đối với mức tham chiếu sau khi cải cách tiền lương thế nào chưa thực sự đầy đủ. 

Đại biểu đoàn Thái Bình phân tích, ngoài đối tượng hưởng lương từ ngân sách nhà nước thì các đơn vị sự nghiệp công lập sẽ chưa có căn cứ để áp dụng. Trong khi đó, giá dịch vụ y tế, học phí cũng chưa được điều chỉnh trong các luật hiện hành cũng như dự thảo luật BHXH. 

Từ đó, bà Thu đề nghị cần thiết phải có thời gian để đánh giá tác động với chính sách này. Cùng đó, đại biểu cho hay, bên cạnh luật BHXH thì luật Bảo hiểm y tế cũng đang dự kiến sửa đổi. Do đó, cần có sự đánh giá để phù hợp, đồng bộ với cả 2 trụ cột an sinh là bảo hiểm y tế và BHXH. 

Từ các lý do này, đại biểu đoàn Thái Bình đề nghị xem xét thông qua dự án luật tại kỳ họp thứ 8 (cuối năm 2024) thay vì tại kỳ thứ 7 này để có thêm thời gian đánh giá tác động thực tế của các chính sách cải cách tiền lương đối với chính sách BHXH, cũng như các dự án luật liên quan.

“Luật chỉ nên ban hành khi đảm bảo an sinh, xã hội cho người dân, người lao động trên nguyên tắc đóng – hưởng. Khi một đạo luật tốt sẽ tạo ra sự an tâm cho người dân, người lao động”, bà Thu nêu.

Không rõ “mức tham chiếu” xây dựng, thực hiện thế nào

Tương tự, Phó chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quốc hội Trần Thị Hoa Ry (đoàn Bạc Liêu), cho rằng hầu hết các quy định trong dự thảo luật đều có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến chính sách tiền lương vì đây là căn cứ để thu, chi và thực hiện chế độ BHXH.

GIA HÂN

Bà Ry nói, qua nghiên cứu các báo cáo của Chính phủ cũng như Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì thấy nội dung này chưa thống nhất. Cho đến nay chưa có báo cáo đánh giá đầy đủ tác động chính sách gửi đến đại biểu Quốc hội theo đúng luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Phó chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quốc hội cho rằng, việc sử dụng cũng như chính sách liên quan đến Quỹ BHXH là vấn đề rất lớn. Do đó, việc thay đổi chính sách không thể không lấy ý kiến rộng rãi người lao động trong bối cảnh cải cách tiền lương vì “bình thì cũ nhưng rượu đã mới”.

“Tiền lương đã có sự thay đổi căn bản từ ngày 1.7 và không rõ “mức tham chiếu” thay cho mức lương cơ sở sẽ được xây dựng và tổ chức thực hiện như thế nào. Mặt khác, nó còn phát sinh chênh lệch giữa người nghỉ hưu trước và sau ngày 1.7 tới đây nếu không thực hiện điều chỉnh cho đối tượng nghỉ hưu trước thời điểm này khi thực hiện cải cách chính sách tiền lương, bà Ry nói.

Từ đó, nữ đại biểu đề nghị cần phải có đánh giá tác động và nghiên cứu thấu đáo về chính sách này. Bà Ry cũng đề nghị thông qua luật sau khi thực hiện cải cách tiền lương từ 1.7.

Trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật BHXH sửa đổi, qua nhiều lần đề nghị, ngày 15.5 vừa qua, Chính phủ mới đề xuất thay “mức lương cơ sở” bằng “mức tham chiếu” trong dự thảo luật. Theo đó, mức tham chiếu tính BHXH được tính bằng 1.800.000 đồng từ ngày 1.7.2024 thay thế cho mức lương cơ sở để thực hiện BHXH.

Tuy nhiên, ngày 25.5, Chính phủ đã có báo cáo số 286 gửi Quốc hội đề xuất quy định, mức tham chiếu là mức tiền dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ BHXH trong luật này. Theo đó, mức tham chiếu được tính bằng mức lương cơ sở, khi bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu được Chính phủ điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế, phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và quỹ BHXH.

Luật BHXH sửa đổi được tiến hành từ kỳ họp thứ 6 vào tháng 10.2023, trong bối cảnh thực hiện cải cách tiền lương được Quốc hội quyết định từ 1.7 tới. Theo nghị trình, luật sẽ được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV lần này.