Xinlisupreme – uất nghẹn, chói tai

Tháng 11 năm 2002, nhà báo Matt Eberhart của tạp chí Vice đến Oita, Nhật Bản để phỏng vấn hai nhạc sĩ độc lập giấu mặt là Yasumi Okano và Takayuki Shouji. Tự nhận mình là những “con mọt âm nhạc kỳ quặc”, những gã trai ngoài đôi mươi này nói chuyện nhẹ nhàng, ăn mặc đứng đắn, nhưng có cái gì đó ẩn sâu hơn trong tiềm thức của họ khiến Eberhart khiến anh nhận ra rằng đây không phải những nhạc sỹ độc lập bình thường. Có cái gì đó quá đỗi tương phản giữa cách họ biểu đạt bản thân trước mắt anh và những gì họ biểu đạt trong âm nhạc của họ. Shouji rụt rè nhận xét âm nhạc của mình là cái gì đó “kì lạ, nhưng nhẹ nhàng và tâm linh, và cũng bạo lực nữa”.

“Nói thế thôi, chứ chúng tôi chơi nhạc dở ẹc” Okano chen vào, và cả hai cười khúc khích “Một vụ tai nạn thảm khốc gây ra bởi hai thằng trai ngoan”. Rõ ràng, Okano là người cầm trịch ở đây, và năng lượng ngang tàng, thách thức của Okano dần dần khớp với thứ âm nhạc của họ, khớp với kỳ vọng của Eberhart.

Một năm trước đó, dưới cái tên Xinlisupreme, họ bắt đầu tung ra những sản phẩm đầu tay của mình, và đến giờ cũng thật khó để biết họ bắt đầu từ đâu. Có phải là từ EP All You Need Is Love Was Not True? Hay là từ EP Murder License? Hay là từ Album Tomorrow Never Comes? Thật khó để nói điểm bắt đầu của Xinlisupreme thật sự là ở đâu, vì mọi thông tin mà Okano đưa ra đều có cảm giác mơ hồ, lộn xộn, nhưng giống như âm nhạc của họ, có một cái trật tự tuyệt đẹp ở ngay giữa sự đinh tai nhức óc đó.

Ebehart nhận xét rằng hai sản phẩm “đầu tay” của Xilinsupreme như một liệu pháp shock therapy vậy, và thật khó để có thể dùng từ gì khác cho thứ âm nhạc này. Âm thanh của nhóm có cường độ cao tới chói tai, hỗn loạn, nhưng giai điệu lại rõ ràng, thậm chí là thoải mái, có gì đó rất nghịch ngợm trong âm nhạc của họ, và người nghe phải chấp nhận vượt qua hàng hàng, lớp lớp sample chói tai bị đập vỡ vào nhau bằng những cách tàn bạo nhất có thể.

“Vậy nó nói về cái gì?” Eberhart hỏi, và cả hai dường như phớt lờ câu hỏi của anh. Họ chuyển qua nói tới việc, dù hai album này đã tạo ra một cộng đồng fan không hề nhỏ cho band, nhưng họ vẫn liên tục từ chối thẳng thừng mọi lời mời biểu diễn. “Có thể do tôi chơi dở thật” Shouji nói với Okano, và cả hai lại cười khúc khích. Nhưng họ vẫn biểu diễn, “Mọi người nghĩ rằng chúng tôi là những gã điên rồ, chơi những thứ nhạc cụ điên rồ và toàn những người điên rồ tới xem chúng tôi diễn, nhưng sự thật là chả ai tới cả” Okano nói, có phần hãnh diện “Thực ra là có đấy, những người tới xem chúng ta toàn là những người nhập cư bất hợp pháp, người nghèo, hoặc là Yakuza.” Shouji dường như cứng người lại khi nhận ra nhóm khán giả đó, nhưng anh không bình luận gì, ngoài bổ sung thêm rằng “khán giả thường ném những thứ điên khùng lên sân khấu, như là dao rựa này.”

“Nó giống như một kiểu âm thanh bị bóp nghẹt vậy, rồi bung ra”[…]”Tụi tôi không muốn làm nhạc thể nghiệm bình thường đâu, vậy chán lắm, chả có gì để thể nghiệm cả, bọn này thực ra tuyệt vọng khủng khiếp, mà thấy thế nào thì làm nhạc thế đó thôi.” Okano nói

Và điểm nhìn “đúng” nhất với âm nhạc của họ dường như quay ngoắt lại sau những lời đó. Những âm thanh ồn ào, chói tai, bạo lực và hỗn loạn của Xinlisupreme không phải đơn giản là một thứ âm thanh nhớp nhúa, kinh tởm với một sự lôi cuốn khó tả như Eberhart kết luận từ 20 năm trước. Xinlisupreme đã luôn tuyệt vọng, luôn nằm ở tầng dưới của xã hội, một thứ biểu đạt đầy uất nghẹn của những thứ nghệ thuật đẹp đẽ nhất, nhưng lại bị giày xéo bởi cường quyền, bởi trật tự. Đó là những cái chết trong im lặng, đó là nguồn cơn bạo lực khổng lồ, điên rồ bùng nổ rồi chợt tắt. Xinlisupreme là một thứ âm nhạc bất tuân trật tự thuần túy nhất, là sự biểu tình đầy cuồng nộ của một trật tự xã hội hai mặt, giả tạo.

Năm 2015, I Am Not Shinzo Abe được phát hành, với lead single cùng tên, giữa làn sóng biểu tình chống lại việc chính phủ Nhật Bản thảo luận lại điều 9 hiến pháp. Lại là thứ âm nhạc biểu tình đầy tức giận đó, nhưng giờ đây có gì đó tuyệt vọng hơn, những sample vocal giờ đây chiếm vai trò như phần nhạc cụ, liên tục nhấn chìm tiếng hét “Tao không phải Shinzo Abe” của Okano. Hy vọng giờ đây bị thắt nghẹt lại, với những uất ức dù hét lớn tới đâu vẫn bị chèn ngang họng. Với Okano và Xinlisupreme, sự tức giận đó không dừng lại ở Điều 9 Hiến Pháp, đó là những khoảng trống, những lỗ hổng mà Abenomics để lại, sự lũng đoạn của xã hội Nhật Bản ngày càng khiến cho những cộng đồng người yếu thế gặp khó khăn hơn, những cộng đồng người mà Okano và Shouji đã dành tặng âm nhạc của mình cho họ từ hơn 10 năm trước.

Nhưng khác với Murder License hay Tomorrow Never Comes, cách người ta đón nhận I Am Not Shinzo Abe dường như không khớp với thái độ thách thức xã hội mà Okano thể hiện trước đó. Nó trở thành một cái “meme”, với những bình luận trêu đùa như “Không biết họ có thích Shinzo Abe không”, và thậm chí càng nổi hơn, càng meme hơn sau vụ ám sát ông Abe. Dường như thông điệp mà Xinlisupreme và Okano muốn thể hiện khi đó trở nên bão hòa vào cõi không gian mạng, thành một thứ âm nhạc quái đản tới nực cười.Nhưng như cách Murder License mỉa mai vụ khủng bố 11/9 ngay sau khi nó diễn ra, như một loại “giấy phép giết người” cho chính phủ Mỹ, thì I Am Not Shinzo Abe cũng thế. Đó là một phản ứng gây sốc, đầy bất ngờ, nhưng trên hết là thức thời. Okano và band bóp chặt lấy người nghe và hỏi rằng họ có dám khám phá hết album này không.

Nếu có, thì dù cảm giác cuối cùng của bạn là gì, thì chắc chắn không phải là thất vọng.

死んだらどうなるのかな

昨日、夢を見たんだ

後ろを振り返ってみた

愛なんて、どこにも見えなかった

I wonder what will happen if I die

I had a dream yesterday

I looked back

Love was nowhere to be seen.