Thị trường bất động sản giai đoạn 2015 – 2023: Có bước phát triển về quy mô, số lượng, loại hình bất động sản

(Xây dựng) – Đây là đánh giá tại dự thảo báo cáo kết quả giám sát của Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản (BĐS) và phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) từ năm 2015 đến hết năm 2023”.

Quá trình phát triển của thị trường BĐS và công tác quản lý thị trường BĐS đã bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế… (Ảnh: T/L)

Còn bộ lộ nhiều hạn chế trong quá trình phát triển

Theo dự thảo báo cáo kết quả giám sát, thị trường BĐS trong giai đoạn 2015 – 2023 đã có những bước phát triển về quy mô thị trường, số lượng, quy mô dự án BĐS và chủ thể tham gia, đa dạng về loại hình sản phẩm BĐS. Hoạt động kinh doanh BĐS có đóng góp quan trọng cho tăng trưởng kinh tế và thu ngân sách nhà nước ở các địa phương; bổ sung nguồn cung nhà ở đáp ứng nhu cầu của người dân.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình phát triển của thị trường BĐS và công tác quản lý thị trường BĐS đã bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế. Đó là, thị trường BĐS phát triển nhanh nhưng cơ cấu sản phẩm BĐS không hợp lý. Hiện tại, giá nhà ở tại các đô thị lớn như: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh đã tăng ở mức cao so với mức thu nhập trung bình của người dân, tiềm ẩn nguy cơ không bảo đảm về an sinh xã hội. Nhiều trường hợp không cấp được Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho khách hàng do dự án BĐS gặp vướng mắc pháp lý.

Liên quan đến lĩnh vực NƠXH, với sự chỉ đạo quyết liệt của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng đã phối hợp tích cực, chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các Bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện các gói tín dụng cho vay hỗ trợ nhà ở, hỗ trợ vay vốn ưu đãi đối với đối tượng thụ hưởng chính sách hỗ trợ về NƠXH, doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia đầu tư xây dựng NƠXH và nhiều gói hỗ trợ nhà ở khác thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình đầu tư công về nhà ở.

Nhưng trên thực tế, nguồn cung NƠXH còn hạn chế; tình trạng dư thừa quỹ đất ở, nhà ở thương mại nhưng lại thiếu quỹ đất ở, NƠXH còn chậm được khắc phục; giá NƠXH bình quân còn cao so với thu nhập của đối tượng thụ hưởng; công tác quản lý nhà nước về NƠXH vẫn còn nhiều bất cập; việc bố trí quỹ đất độc lập để phát triển NƠXH tại nhiều địa phương không đáp ứng yêu cầu…

Đảm bảo quản lý và phát triển thị trường BĐS hiệu quả

Về cơ bản, các thành viên Đoàn giám sát cơ bản đồng tình và đánh giá cao dự thảo báo cáo kết quả giám sát, dự thảo Nghị quyết chuyên đề giám sát đã báo sát nội dung yêu cầu đặt ra.

Qua đó, thành viên Đoàn giám sát đóng góp một số ý kiến hoàn thiện các dự thảo. Cụ thể, cần làm rõ hơn nữa mối quan hệ giữa Luật Nhà ở, Luật Đất đai, Luật Kinh doanh BĐS vừa có hiệu lực và các luật có liên quan để tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho việc phát triển NƠXH.

Các ý kiến cũng cho rằng, báo cáo cần bổ sung, cập nhật thêm số liệu cụ thể, chính xác, khoa học về các kết quả đạt được trong quản lý thị trường BĐS.

Đồng thời, cần theo dõi sát sao công tác tổ chức thực thi các văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành trong lĩnh vực quản lý thị trường BĐS và NƠXH bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành các luật được ban hành; kịp thời giải đáp những vấn đề có cách hiểu khác nhau.

Bên cạnh đó, rà soát kỹ lưỡng các phụ lục, bảng biểu; bố cục lại tên điều trong dự thảo Nghị quyết cho phù hợp, đảm bảo báo cáo nêu bật được yêu cầu đối với phát triển BĐS và NƠXH trong tình hình mới…

Ngoài ra, có ý kiến cho rằng một số tồn tại hạn chế hiện nay có liên quan đến trách nhiệm của địa phương, của các cơ quan, Bộ, ngành hữu quan, vì vậy khi đề xuất giải pháp cần nêu rõ trách nhiệm của từng đơn vị, cơ quan, không nên quy định chung chung, dẫn đến khó khăn trong triển khai, thực hiện…

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Trưởng Đoàn giám sát, thời gian qua, 3 Đoàn công tác của Đoàn giám sát đã hoàn thành giám sát tại 12 địa phương, vừa có tính đại diện, vừa có tính tiêu biểu. Đoàn cũng đã có 2 buổi làm việc với 8 Bộ, ngành liên quan, tổ chức tọa đàm tham vấn ý kiến của các cơ quan, chuyên gia, hiệp hội. Qua đó, đã làm rõ được nhiều nội dung quan trọng, đúng trọng tâm, trọng điểm để phục vụ xây dựng dự thảo Báo cáo giám sát, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về chuyên đề giám sát.

Trên cơ sở ý kiến phát biểu của các đại biểu trong phiên họp này, Phó Trưởng Đoàn Thường trực Đoàn giám sát sẽ chỉ đạo tổ giúp việc nghiên cứu, tiếp thu, hoàn thiện các dự thảo đảm bảo mục tiêu, yêu cầu của Đoàn giám sát, đảm bảo chất lượng của các dự thảo, chuẩn bị các nội dung đề nghị Chính phủ làm rõ tại cuộc làm việc của Đoàn giám sát với Chính phủ sắp tới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Quốc hội lựa chọn chuyên đề giám sát này đặt trong bối cảnh 3 luật về đất đai, nhà ở, kinh doanh BĐS được Quốc hội xem xét, thông qua, liên quan trực tiếp đến chuyên đề giám sát, vừa có hiệu lực từ ngày 1/8/2024…

Một trong các mục tiêu của giám sát là làm rõ, đánh giá được các kết quả đạt được, những khó khăn, vướng mắc của thị trường BĐS, phát triển NƠXH. Do đó, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị làm rõ những vấn đề nào đã được giải quyết khi Quốc hội thông qua 3 luật có liên quan vừa qua, nội dung nào còn thiếu văn bản hướng dẫn, nội dung nào thuộc thẩm quyền của Quốc hội để tiếp tục kiến nghị sửa đổi, bổ sung pháp luật cho phù hợp…