Bài 2: Trách nhiệm và giải pháp khắc phục sai phạm tại Hoàn Sơn

(Xây dựng) – Mới đây, Bộ Xây dựng đã có văn bản yêu cầu, các cấp, các ngành, chính quyền địa phương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn… Tuy nhiên, thời gian qua, một số công trình vi phạm về trật tự xây dựng tại xã Hoàn Sơn (Tiên Du, Bắc Ninh) vẫn bế tắc trong cách khắc phục.

Những lô biệt thự được người dân tự ý cải tạo thành căn chung cư mini, chưa được nghiệm thu về phòng cháy, chữa cháy, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

Xử lý nghiêm vi phạm về quản lý trật tự xây dựng

Theo đánh giá từ Bộ Xây dựng, thời gian qua, công tác quản lý đô thị và trật tự xây dựng từng bước đi vào nề nếp. Ý thức trách nhiệm của người dân và các tổ chức đã có những chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng, đảm bảo đầu tư xây dựng đúng quy hoạch, kế hoạch và tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, tiêu chuẩn áp dụng.

Tuy nhiên, thời gian gần đây xuất hiện tình trạng một số dự án, công trình vi phạm quy định về quản lý dự án đầu tư xây dựng như: Thực hiện xây dựng khi chưa có giấy phép xây dựng; xây dựng sai nội dung của giấy phép xây dựng; chưa thực hiện lập, thẩm định, phê duyệt dự án, thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở đã tổ chức thi công xây dựng; chưa được cơ quan chuyên môn về xây dựng kiểm tra công tác nghiệm thu hoàn thành công trình xây dựng đã đưa công trình vào khai thác sử dụng…

Do đó, Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường phổ biến, tuyên truyền, quán triệt về các quy định của Luật Xây dựng năm 2014 được sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật số 62/2020/QH14, Nghị định số 15/2021/NĐ-CP, Nghị định số 06/2021/NĐ-CP, Nghị định số 16/2022/NĐ-CP, Nghị định số 35/2023/NĐ-CP… về các nội dung liên quan đến việc tuân thủ quy hoạch xây dựng, giấy phép xây dựng, quản lý chất lượng công trình xây dựng để chính quyền địa phương và các chủ đầu tư hiểu rõ và nghiêm túc thực hiện quy định pháp luật về quản lý dự án đầu tư xây dựng, công trình xây dựng.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn, đặc biệt đối với việc xây dựng không phép, xây dựng sai phép, xây dựng không đúng với quy hoạch đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và thực hiện không đầy đủ các quy định về quản lý dự án đầu tư xây dựng.

Bộ Xây dựng cũng yêu cầu, đối với công trình có sai phạm về trật tự xây dựng, cần có các biện pháp xử lý vi phạm đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật, tránh tình trạng hợp thức hóa sai phạm của các cá nhân, tổ chức trong lĩnh vực hoạt động xây dựng.

Giải pháp khắc phục và đề nghị thanh tra tổng thể dự án

“Dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở Hoàn Sơn” được xây dựng tại xã Hoàn Sơn, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh từ năm 2003, do Công ty Cổ phần Tu tạo và Phát triển nhà (Công ty Tu Tạo) làm chủ đầu tư nhiều năm qua vẫn gây nhức nhối trong dư luận và đến nay vẫn chưa được giải quyết triệt để.

Theo chia sẻ của đại diện Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Tiên Du, UBND huyện cũng đang rất tích cực để xử lý, nhưng có một số vướng mắc, tồn tại từ trước đó, UBND huyện cần xin ý kiến chỉ đạo từ các Sở, ban ngành và tỉnh để giải quyết.

Cụ thể, trong kết luận của Thanh tra Sở Xây dựng Bắc Ninh đã chỉ ra một số tồn tại, thiếu sót liên quan đến công tác quản lý trật tự xây dựng đối với nhà ở nhiều tầng, nhiều căn hộ trên địa bàn huyện. UBND huyện Tiên Du cũng đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, UBND các xã thị trấn tiếp thu các nội dung tồn tại được chỉ ra theo kết luận, để từng bước khắc phục.

Trong đó, các giải pháp được UBND huyện Tiên Du đưa ra là: Tiếp tục sử dụng các biện pháp ngăn chặn cần thiết để người dân không thuê, sử dụng, lưu trú, ở trọ trong các công trình nhà ở không đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy, vi phạm về trật tự xây dựng; thông báo các chủ sở hữu nhà ở riêng lẻ trong dự án tự thực hiện việc rà soát, tháo dỡ công trình sửa chữa, cải tạo, mà chưa được cấp có thẩm quyền cho phép. Kiểm tra, xử lý thực hiện giải tỏa vỉa hè, hạ tầng dùng chung.

Kiểm tra thiết lập hồ sơ xử lý các vi phạm về trật tự xây dựng đối với công trình nhà ở theo kết luận của thanh tra Sở Xây dựng Bắc Ninh; yêu cầu Công ty Tu Tạo thực hiện đúng trách nhiệm của chủ đầu tư trong công tác quản lý nhà ở riêng lẻ trong dự án, quản lý theo mẫu nhà thiết kế đô thị được duyệt. Tiếp tục hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật dự án trình cấp có thẩm quyền kiểm tra điều kiện nghiệm thu hoàn thành công trình theo quy định; yêu cầu chủ hộ có công trình vi phạm phối hợp cung cấp thông tin, tạo điều kiện thuận lợi để cơ quan chức năng thực hiện việc kiểm tra, thiết lập hồ sơ xử lý sai phạm…

Bên cạnh giải pháp được đưa ra để xử lý những tồn tại đối với Dự án nhà ở xã Hoàn Sơn, UBND huyện Tiên Du cũng đề nghị, tỉnh Bắc Ninh chỉ đạo các Sở, ngành tháo gỡ những khó khăn vướng mắc để dự án khu nhà ở xã Hoàn Sơn sớm hoàn thành; làm rõ tính pháp lý của dự án do chủ đầu tư tự quản lý vận hành hay bàn giao cho địa phương quản lý. Đồng thời, chỉ đạo thanh tra tổng thể Dự án khu nhà ở Hoàn Sơn làm rõ trách nhiệm của chủ đầu tư dự án và các tổ chức có liên quan làm cơ sở xử lý dứt điểm những tồn tại thời gian qua.

Những lô biệt thự chưa được hoàn thiện, sau nhiều năm hoang hoá, xuống cấp, ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị.

Trách nhiệm đối với các sai phạm

Theo tìm hiểu, hiện nay, công trình vi phạm là 5 lô biệt thự đã được chủ hộ tự ý cải tạo thành 4 tòa nhà 6 tầng gồm khoảng 115 phòng trọ cho thuê vẫn còn một số hộ dân đang sinh sống. Công trình chưa được nghiệm thu về phòng cháy, chữa cháy, nguy cơ mất an toàn rất cao.

Mặc dù, chủ căn hộ của 5 lô biệt thự (đã cải tạo thành chung cư mini) cũng đã có bản cam kết gửi UBND xã Hoàn Sơn, UBND huyện Tiên Du về việc nhận thức được sai phạm. Trong đó, chủ động tự tháo dỡ các công trình vi phạm lấn chiếm vỉa hè, hành lang an toàn giao thông. Riêng phần công trình vi phạm tự ý cải tạo thành chung cư mini, trước khi có quyết định xử phạt của cơ quan chức năng về vi phạm trên, họ sẽ chịu hoàn toàn trước pháp luật nếu xảy ra các sự cố ảnh hưởng đến an ninh trật tự, an toàn chữa cháy và tính mạng của người thuê trọ… dù cam kết của người dân là vậy, nhưng khi xảy ra sự cố thì trách nhiệm vẫn thuộc về các cơ quan chức năng quản lý Nhà nước về lĩnh vực trật tự xây dựng.

Trước đó, ngày 06/01/2022, theo biên bản làm việc giữa chủ đầu tư và các sở, ban ngành, địa phương, UBND xã Hoàn Sơn, UBND huyện Tiên Du; Công ty Tu Tạo đã có ý kiến: “Bàn giao hệ thống hạ tầng kỹ thuật của dự án cho chính quyền địa phương quản lý” và sẽ xin ý kiến cổ đông về việc khắc phục, duy tu hạ tầng.

Về việc này, UBND xã Hoàn Sơn cũng có ý kiến: “Đề nghị xử lý dứt điểm việc một số hộ dân vi phạm mẫu nhà tại dự án, trước khi bàn giao; khắc phục hệ thống hạ tầng đã xuống cấp, hoàn thiện trước khi khi bàn giao, do chính quyền không có nguồn kinh phí sửa chữa”.

Biên bản kết luận tại buổi làm việc nêu rõ: “Mục tiêu ban đầu của dự án chưa rõ có phải bàn giao cho địa phương quản lý hay không? Chủ đầu tư cần rà soát, tập hợp cung cấp hồ sơ về dự án gửi Sở Xây dựng Bắc Ninh và có văn bản đề nghị UBND tỉnh Bắc Ninh có chủ trương cho phép công ty bàn giao hạ tầng cho địa phương quản lý”.

Để xảy ra những vấn đề tồn tại của Dự án nhà ở xã Hoàn Sơn, thì trách nhiệm của chủ đầu tư, chính quyền địa phương là không nhỏ. Suốt 2 năm qua, kể từ khi có buổi làm việc giữa các bên để giải quyết, tháo gỡ những tồn tại, nhưng vẫn chưa có giải pháp nào được thực hiện một cách triệt để, trong khi đó, công trình ngày càng xuống cấp nghiêm trọng. Và việc xử lý khắc phục những tồn tại ở dự án này đến nay vẫn “luẩn quẩn” trong việc “làm rõ tính pháp lý của dự án do chủ đầu tư tự quản lý vận hành hay bàn giao cho địa phương quản lý”!

Hậu quả từ việc chung cư mini mất an toàn về phòng cháy, chữa cháy

Thời gian qua, có rất nhiều công trình chung cư mini trên cả nước chưa được nghiệm thu về phòng cháy, chữa cháy đã xảy ra sự cố nghiêm trọng, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Minh chứng gần đây nhất, đã có 14 người tử vong, 3 nạn nhân bị thương được cấp cứu ở bệnh viện sau vụ cháy tại nhà trọ 3 tầng ở ngõ 43 Trung Kính, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội vào rạng sáng 24/5/2024.

Trước đó, vụ cháy chung cư mini tại số nhà 37 ngõ 29/70 phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân xảy ra vào đêm ngày 12 và rạng sáng 13/9/2023 gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, số người thiệt mạng lên đến 56 người. Nhiều người đã rơi vào vòng lao lý bởi “Vi phạm quy định về phòng cháy chữa cháy” và bị khởi tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Trong đó, các bị can bị khởi tố không chỉ là chủ căn hộ chung cư mini mà còn là các cán bộ quản lý Nhà nước trong lĩnh vực trật tự xây dựng cấp xã, phường nơi xảy ra sự việc.

Trên đây là những minh chứng rõ nhất về việc buông lỏng quản lý, gây ra hậu quả nghiêm trọng. Để giảm thiểu những vụ việc đau lòng có thể xảy ra và việc thực hiện công tác quản lý đô thị, trật tự xây dựng từng bước đi vào nền nếp, chính quyền tỉnh Bắc Ninh cần sớm đưa ra các giải pháp, hướng dẫn và xử lý triệt để những tồn tại đối với Dự án khu nhà ở xã Hoàn Sơn; tăng cường tuyên truyền giúp người dân, doanh nghiệp ý thức thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật về quản lý dự án đầu tư xây dựng, công trình xây dựng, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng và phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.