Bản chất con người là tốt hay xấu?
Tháng mười một 9, 2024
Bản chất con người – cái tốt và cái xấu có cùng hiện diện?
Bản chất của con người có thật là một màu thuần khiết? Có người cho rằng con người vốn sinh ra đã tốt, nhưng cũng không ít triết gia lại khẳng định cái xấu là bản năng. Hiền triết Jean-Jacques Rousseau từng lập luận rằng con người khi sinh ra là một tờ giấy trắng, được tô vẽ bởi những ảnh hưởng xã hội, môi trường. Trái lại, triết gia Thomas Hobbes tin rằng “con người là con sói của con người”, luôn ẩn giấu những xung động ích kỷ và tham vọng. Thế thì cái tốt và cái xấu là hai cực phân biệt hay bản thân con người luôn tồn tại cả hai? Phải chăng chúng ta sinh ra với một phần thiên thần và một phần ác quỷ, cùng chung sống, cùng đấu tranh trong chính nội tâm mình?
Trên con đường tìm kiếm câu trả lời, lịch sử nhân loại là minh chứng sống động cho sự pha trộn kỳ lạ này. Những người sẵn sàng giúp đỡ kẻ yếu, chiến đấu vì công lý, tình nguyện hy sinh vì cộng đồng, vì đất nước đã tô sáng gam màu đẹp đẽ trong bức tranh cuộc sống. Chúng ta vẫn ngưỡng mộ bao câu chuyện về lòng tốt, từ những người dâng hiến tuổi trẻ trên tuyến đầu chống dịch bệnh, cứu trợ thiên tai đến những tâm hồn nhỏ bé gom từng đồng lẻ để giúp đỡ người cơ nhỡ. Nhưng song song đó, sự ích kỷ, lòng tham lam, sự phản bội lại cũng không hiếm gặp. Con người có thể sẵn sàng dẫm đạp lên nhau để tiến thân, lợi dụng và đẩy người khác vào hiểm nguy để đạt mục tiêu cá nhân.
Vậy phải làm gì để thấu hiểu và chấp nhận bản chất con người? Quan trọng hơn cả, con người cần biết cách điều hướng và tự rèn giũa. Hãy nuôi dưỡng lòng thiện lương, xây dựng lòng bao dung, tình thương mến để đánh thức phần “thiên thần” trong mỗi chúng ta, đồng thời cảnh giác, kiềm chế những ham muốn đen tối. Chỉ khi ta nhận thức sâu sắc rằng cả cái tốt và cái xấu đều tồn tại song hành trong bản thân, ta mới có thể sống tỉnh thức và biết trân trọng những giá trị tốt đẹp. Khi ta nhận ra sức mạnh của hành động tích cực, chúng ta có thể chọn con đường thiện lương và biến nó thành sức mạnh thay đổi bản thân và xã hội.
Bản chất con người là tốt hay xấu? Câu trả lời không chỉ nằm trong từng cá nhân mà còn trong cách chúng ta sống, yêu thương, chia sẻ và đối xử với nhau. Chính cách ta đối diện với phần tốt, phần xấu trong mình sẽ trả lời câu hỏi này. Mỗi chúng ta là người viết nên câu chuyện cuộc đời, và từng trang sách của cuộc đời ấy sẽ luôn là minh chứng rằng bản chất con người không thể tóm gọn trong một màu sắc giản đơn. Con người vừa là áng mây đen u tối, vừa là ánh sáng rực rỡ – là cả bóng tối lẫn bình minh. Ta hãy sống sao để khi ánh sáng soi rọi, đó sẽ là một hình ảnh đẹp nhất mà ta dành lại cho cuộc đời.