Bộ trưởng Bộ Công an trình dự án luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi)

Chiều 7.6, kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV tiếp tục làm việc. Các đại biểu nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra đối với dự án luật Phòng, chống mua bán người sửa đổi.

Đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ nạn nhân mua bán người

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cho biết, dự thảo luật gồm 8 chương, 66 điều. So với luật năm 2011, dự thảo giữ nguyên số chương, sửa đổi, bổ sung nội dung 52/58 điều, xây dựng mới 9 điều, bỏ 1 điều.

GIA HÂN

Trong đó, dự thảo bổ sung quy định về khái niệm “mua bán người“; sửa đổi, bổ sung quy định về căn cứ xác định nạn nhân và quy định về các nguồn tài liệu, chứng cứ để xác định nạn nhân cùng một số căn cứ khác để xác định nạn nhân.

Việc sửa đổi, bổ sung này nhằm tạo sự thống nhất trong quy định của pháp luật, phù hợp với Nghị định thư về việc phòng ngừa, trừng trị và trấn áp tội buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, Công ước ASEAN về phòng, chống buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em và các điều ước quốc tế khác có liên quan mà Việt Nam là thành viên; bảo đảm phù hợp với quy định của bộ luật Hình sự năm 2015.

Dự thảo cũng bổ sung quy định về khái niệm “người đang trong quá trình xác định là nạn nhân” và bổ sung quy định về chế độ hỗ trợ, bảo vệ đối với người đang trong quá trình xác định là nạn nhân.

Chế độ hỗ trợ gồm: hỗ trợ về nhu cầu thiết yếu và chi phí đi lại, hỗ trợ y tế, hỗ trợ tâm lý, trợ giúp pháp lý và hỗ trợ chi phí phiên dịch trong quá trình xác định nạn nhân.

Vẫn theo Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang, dự thảo luật sửa đổi còn bổ sung nhiều chế độ hỗ trợ đối với nạn nhân so với quy định của luật hiện hành.

Trong số này, tất cả nạn nhân có nguyện vọng trở về nơi cư trú được hỗ trợ các khoản chi phí đi lại và tiền ăn để trở về nơi cư trú; được hỗ trợ chi phí khám, chữa bệnh; được hỗ trợ để ổn định tâm lý; tất cả nạn nhân được trợ giúp pháp lý.

Ngoài ra, khi trở về nơi cư trú, nạn nhân được xem xét hỗ trợ học nghề, tạo điều kiện để có việc làm, ổn định cuộc sống; tất cả nạn nhân được hỗ trợ một lần tiền trợ cấp khó khăn ban đầu; nếu có nhu cầu vay vốn để sản xuất, kinh doanh được xem xét cho vay tại Ngân hàng Chính sách xã hội theo các chính sách tín dụng ưu đãi theo quy định của pháp luật…

Đảm bảo khả thi khi triển khai thực tế

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho hay, Ủy ban Tư pháp tán thành sự cần thiết sửa đổi toàn diện luật Phòng, chống mua bán người, tuy vậy đề nghị xem xét thêm một số nội dung.

GIA HÂN

Theo đó, dự thảo luật mở rộng hơn khái niệm “mua bán người”, nhưng so với quy định tại bộ luật Hình sự thì vẫn còn có điểm chưa đồng bộ, thống nhất. Ủy ban Tư pháp đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu để có phương án bảo đảm sự đồng bộ về khái niệm “mua bán người” giữa luật này với bộ luật Hình sự.

Ủy ban Tư pháp cũng nhận thấy, theo quy định của luật Trợ giúp pháp lý thì người được trợ giúp pháp lý dưới 18 tuổi chỉ gồm 3 nhóm người sau: trẻ em, người bị buộc tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi và người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi là bị hại trong vụ án hình sự có khó khăn về tài chính.

Như vậy, nếu người dưới 18 tuổi đi cùng nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân không được trợ giúp pháp lý là chưa phù hợp, vì trong nhiều trường hợp những người này là con được sinh ra trong quá trình người phụ nữ bị mua bán hoặc là người thân thích của nạn nhân.

Ủy ban Tư pháp đề nghị quy định theo hướng người dưới 18 tuổi đi cùng nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân được trợ giúp pháp lý như nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân.

Ngoài ra, Ủy ban Tư pháp nhận định, theo quy định hiện hành về đối tượng vay ưu đãi tại Ngân hàng Chính sách xã hội thì nạn nhân mua bán người không thuộc đối tượng cho vay. Trường hợp muốn được vay ưu đãi thì phải thuộc hộ nghèo hoặc cần Thủ tướng phê duyệt từng trường hợp cụ thể.

Quy định như dự thảo luật thì khi nạn nhân trở về nơi cư trú nếu không thuộc các đối tượng được hỗ trợ vay vốn theo quy định của pháp luật thì sẽ không được xem xét cho vay, không tạo điều kiện cho nạn nhân bị mua bán trở về có công ăn việc làm ổn định, sớm tái hòa nhập cộng đồng.

Do đó, để bảo đảm tính khả thi, Ủy ban Tư pháp đề nghị bổ sung quy định chính sách tín dụng riêng của Ngân hàng Chính sách xã hội đối với nạn nhân bị mua bán trở về.