Chủ động phương án, bảo đảm tiến độ dự án đường cao tốc Bắc-Nam đoạn Gia Nghĩa-Chơn Thành

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 7, sáng 17/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc-Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) và Chơn Thành (Bình Phước).

Quốc hội thảo luận ở hội trường về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc-Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) và Chơn Thành (Bình Phước)

Thảo luận tại hội trường, các đại biểu đã tập trung phân tích, đánh giá và đóng góp nhiều ý kiến đối với Dự án, trong đó nhấn mạnh đến các nội dung lớn về sự phù hợp của dự án với các quy hoạch, kế hoạch, phạm vi, quy mô, hình thức đầu tư, nhu cầu sử dụng đất và phương án thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ tái định cư; tổng mức đầu tư, nguồn vốn và khả năng cân đối vốn; phân kỳ tiến độ thực hiện dự án; các cơ chế chính sách đặc thù của Chính phủ đề nghị áp dụng cho dự án…

Không gian phát triển mới cho các địa phương, tăng cường liên kết vùng

Đại đa số các ý kiến khẳng định nhất trí với sự cần thiết đầu tư Dự án và nhấn mạnh đây là đoạn đường có ý nghĩa quan trọng trong kết nối đường cao tốc, kết nối đường bộ huyết mạch vùng Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.

Đại biểu Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông) cho rằng, Dự án nhằm cụ thể hóa Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm 2021-2030 và các Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển vùng Tây Nguyên và Đông Nam Bộ. Việc đầu tư Dự án sẽ từng bước hoàn thành mạng lưới cao tốc theo quy hoạch, mở ra không gian phát triển mới cho các địa phương và tăng cường liên kết vùng nói chung và liên kết nội vùng nói riêng, tạo động lực, sức lan tỏa, thuận lợi kết nối với Cảng Hàng không quốc tế Long Thành và cảng Cái Mép-Thị Vải, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội vùng Tây Nguyên và Đông Nam Bộ, giúp tăng cường việc bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Còn đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) nhận định, việc đầu tư dự án sẽ giải quyết được điểm nghẽn về hạ tầng giao thông, tạo không gian mới, động lực mới thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh ở khu vực vùng Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ.

Khẳng định sự cần thiết đầu đầu tư dự án, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư đây là vấn đề rất quan trọng. Theo báo cáo, số người dân cần bồi hoàn lên tới 1.299 hộ, diện tích đất cần giải tỏa cũng rất lớn. Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan chức năng, chính quyền địa phương cần quan tâm nghiên cứu để đảm bảo thực hiện tốt công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, bảo đảm ổn định đời sống người dân ở vùng giải tỏa của dự án.

Nêu thực trạng trong bối cảnh hiện nay, nhiều dự án đường bộ cao tốc đang gặp khó khăn trong triển khai, trong đó có việc thiếu nguồn vật liệu đắp nền đường… Đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) mong nuốn Chính phủ, các cơ quan hữu quan đặc biệt quan tâm trong xử lý, giải bài bài toán khó khăn về vấn đề này.

Đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) nhận định, thủ tục đầu tư cũng như việc triển khai thủ tục đầu tư dự án chiếm rất nhiều thời gian, gặp nhiều vướng mắc, khó khăn. Qua đó, đại biểu Nguyễn Tạo đề nghị cần quan tâm đến cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn trình tự, thủ tục đầu tư, tránh bị kéo dài thời gian. Đồng thời, cần có sự phối hợp, tính toán toàn diện, chủ động trong quản lý việc thực hiện quy hoạch, tránh bị trùng lặp; đề nghị Chính phủ xem xét, cân nhắc, bổ sung các công trình phụ trợ đồng bộ với tuyến cao tốc này khi đi vào sử dụng.

Đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) đề nghị có phương án dự phòng về nguồn vốn để đảm bảo tiến độ dự án; đồng thời có cơ chế, tăng cường giám sát việc triển khai dự án, đặc biệt là trong áp dụng các cơ chế chỉ định thầu đối với các gói thầu tư vấn, các gói thầu thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng và tái định cư; có phương án dự phòng về nguồn vốn để đảm bảo tiến độ dự án.

Sự cần thiết phải triển khai Dự án

Phát biểu giải trình tại thảo luận, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết, qua tổng hợp ý kiến phát biểu tại tổ, tại hội trường, có thể thấy tất cả các đại biểu Quốc hội đều đồng tình, ủng hộ rất cao về sự cần thiết phải triển khai dự án đường cao tốc này để thúc đẩy liên kết vùng ở khu vực Tây Nguyên với Đông Nam Bộ và cả Tây Nam Bộ.

Về tính khả thi đầu tư dự án theo phương thức PPP, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải nhấn mạnh, đây là dự án tương đối hoàn chỉnh, được quy hoạch 6 làn xe, sẽ thi công xây dựng 4 làn xe hoàn chỉnh, phần vốn nhà nước hỗ trợ tham gia là 50%, sau khi mãn tải sẽ tiếp tục mở rộng thêm 2 làn xe trên đoạn tuyến này.

Quá trình tính toán cho thấy, đây sẽ là dự án có thời gian hoàn vốn tương đối tốt so với các dự án trước đây, phù hợp với các nhà đầu tư, cũng được các ngân hàng đánh giá cao. Bộ trưởng cho biết, thường các dự án dễ gặp khó khăn khi nguồn vốn huy động từ các ngân hàng để đầu tư cho các dự án BOT chủ yếu là huy động ngắn hạn, trung và dài hạn thì tối đa là 5 năm. Với một dự án có thời gian hoàn vốn khoảng 18 đến 20 năm như dự án này, nhà đầu tư sẽ ưu tiên doanh thu để trả nợ ngân hàng, nên sẽ rất phù hợp và khả thi trong thu hút nhà đầu tư.

Về tác động của dự án đến các dự án BOT song hành trên quốc lộ 14, Bộ trưởng cho biết, khi hoàn thành toàn tuyến đường cao tốc Bắc Nam phía đông và một số tuyến ngang, không chỉ có 2 dự án BOT bị ảnh hưởng, mà còn ảnh hưởng đến các dự án khác. Tác động này đã được Chính phủ lường trước, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải trình phương án tháo gỡ, xử lý cho các dự án BOT bị ảnh hưởng, đặc biệt là do quá trình nhà nước đầu tư các dự án BOT đường cao tốc Bắc Nam phía Đông và các trục ngang, trong đó có Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc-Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) – Chơn Thành (Bình Phước).

Bộ trưởng cho rằng, sau khi dự án đường cao tốc Gia Nghĩa-Chơn Thành đi vào hoạt động, sẽ có thể tính toán được mức độ ảnh hưởng tới các dự án khác để có đề xuất cụ thể, có thể là kéo dài thời gian thu phí hoặc bổ sung một phần ngân sách nhà nước hỗ trợ cho các dự án bị ảnh hưởng.

Về tiến độ của dự án, Bộ trưởng cho biết thời điểm triển khai của dự án đang có thuận lợi khi đã có kinh nghiệm triển khai hệ thống đường bộ, đặc biệt là hệ thống đường cao tốc. Thời gian triển khai xây dựng được tính toán dựa trên kinh nghiệm xây dựng đường cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2. Bộ trưởng cho rằng dự kiến tiến độ là hoàn toàn khả thi và có thể thực hiện được.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết luận nội dung thảo luận

Thu hồi đất, đền bù hỗ trợ tái định cư cần công khai, minh bạch

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, các đại biểu phát biểu đều tán thành sự cần thiết đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc-Nam phía Tây giai đoạn Gia Nghĩa-Chơn Thành để từng bước hoàn thiện mạng lưới đường bộ cao tốc, mở ra không gian phát triển mới cho các địa phương; tăng cường liên kết vùng nói chung và liên kết nội vùng nói riêng, tạo động lực, sức lan tỏa thuận lợi kết nối Cảng hàng không quốc tế Long Thành và Cảng Cái Mép Thị Vải, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội vùng Tây Nguyên và Đông Nam Bộ, giúp tăng cường việc đảm bảo quốc phòng và an ninh.

Các đại biểu tán thành với nhiều nội dung trong dự thảo nghị quyết, đồng thời đề nghị rà soát việc tuân thủ các quy hoạch, các chỉ tiêu, kế hoạch sử dụng đất, phạm vi, quy mô phân kỳ đầu tư, phân chia dự án thành phần và cũng có đại biểu lưu ý về việc kết nối đoạn qua thị trấn Đức Hòa và điều chỉnh một số tuyến.

Các đại biểu cũng cho ý kiến về quy mô phân kỳ đầu tư, phân chia dự án thành phần số làn xe, làn dừng khẩn cấp, đường cong, hầm chui dân sinh, đánh giá kỹ các yếu tố tác động đến tiến độ triển khai dự án như thu hồi đất, bồi thường, bố trí tái định cư, đáp ứng nguyên liệu cho các dự án để đảm bảo tiến độ hoàn thành dự án, đánh giá ảnh hưởng của các dự án đến việc thực hiện các dự án giao thông BOT song hành.

Các đại biểu đề nghị rà soát sơ bộ tổng mức đầu tư, cơ cấu vốn, khả năng bố trí vốn, nhất là khả năng của các địa phương, khả năng hấp thụ vốn, thời hạn giải ngân; cơ sở, căn cứ tính khả thi của việc đầu tư dự án theo phương thức đối tác công tư; phương án tài chính việc lựa chọn nhà đầu tư; tổ chức tín dụng tham gia đầu tư dự án.

Các đại biểu cũng đề nghị việc thu hồi đất, đền bù hỗ trợ tái định cư cần công khai, minh bạch, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành và các địa phương, đảm bảo ổn định cuộc sống cho người dân. Việc triển khai các chính sách đặc thù phải tiết kiệm, hiệu quả, đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực.

Việc phân cấp cho địa phương cần đảm bảo khả năng thực hiện, phân định rõ quyền hạn, trách nhiệm, cơ chế phối hợp của Bộ Giao thông vận tải các bộ ngành, các địa phương trong quá trình thực hiện dự án.

“Ý kiến của các đại biểu Quốc hội đã được ghi âm, ghi chép đầy đủ; Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo Ủy ban Kinh tế và các cơ quan liên quan nghiên cứu tiếp thu các ý kiến phát biểu tại hội trường, các ý kiến thảo luận tại Tổ để xây dựng Báo cáo tiếp thu, giải trình và hoàn thiện dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội xem xét thông qua”, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu.