CỬA RA VÀO BIỂN CẢ

Sao con người lại làm ra tôi, một cánh cửa ra vào, hay tôi tự sinh ra khi cái chung và riêng của bạn hình thành ? Cũng có thể, bạn muốn nhận ra mình còn sống, giữa cõi mênh mông còn ấm áp, như trong bao la có một không gian gọi là nhà. Bạn đi vào để được che chở, đi ra để đón vẫy vùng, tôi ở đó chẳng một động tĩnh mà đón nhận không trung chuyển dời bên trong một con người.

Một cánh cửa đâu nhất thiết hình hài một cánh cửa, hàng cây thưa, một bờ tường chưa hoàn thiện, tất cả sự hiện diện khả dĩ ấy là tôi, là bạn, kẻ mở ra cõi lòng cho lữ khách, ma quỷ và tình nhân. Đóng lại, mọi thứ bên trong như của riêng, sự đóng là riêng, cái riêng của ảo tưởng, nơi nỗi sợ mênh mông hiện hình, nơi cái tôi xấu xí rình rập vồ lấy, nơi áy náy bên trong nuốt chửng bật trượng phu. Mở ra, tất cả ngoài kia là của bạn, sự mở cũng riêng, nhưng cái riêng chân thật, nơi bao la trỗi dậy hiền hòa, chốn bản thể chân thật dấn thân ôm lấy, chốn nhìn thấy bên trong thăng hoa kẻ mộng mơ.

Không che đậy mà phẩm cách, không toang hoác mà bao dung, tôi ở đó chỉ để nhắc nhở không phải để bao che hay khích lệ. Như cửa sông đi vào biển lớn, báo hiệu về sự hùng vĩ và trù phú bước qua để trở thành biển cả. Không phải để xóa đi vết tích sông mẹ, ký ức riêng không tan biến đi đâu cả, những ngày yên ả trên sông còn đó. Giờ đây là năng lượng, để bước qua những bậc khác của nhận thức rồi quay về bản thể con nước, có cả muối và phù sa tôm cá. 

Tôi mong nhìn thấy bạn, bạn thì sao ? Khi bạn còn là một đứa trẻ, tôi đã ở đó, tiếng cười khi bạn lộc cộc bò dưới đất, cái núm cửa giữ chặt bạn đứng lên, tay tôi đấy, tôi không nắm mà chỉ ở đó. Lửng thửng bước đi, nép sau tôi khi có người khách lạ, đó không phải nỗi sợ của người lớn, là cẩn trọng của hồn nhiên, thận trọng của kẻ không biết, thứ dần mất đi trong bạn. Tôi nghe thấy tiếng tim bạn lúc ấy, chậm rãi dò xét, mọi sự ùa vào một đứa trẻ nhẹ nhàng, tôi mở ra một ngày đón gió, mọi mùi hương nhân gian đi vào trọn vẹn. Tôi ở đó với một đứa trẻ sau lưng mình, tôi cũng là một đứa trẻ không biết.

Cậu bé năm xưa cao hơn, những vạch khắc trên cửa mẹ không còn in dấu, bà không còn với tới nữa. Cậu tựa vào cánh cửa vào một ngày nghỉ, người ta cho nghỉ chứ từ lâu câu đánh mất cái quyền ấy. Di ảnh người mẹ đằng sau lưng, không còn ai sau cánh cửa, xương cha cũng mục rỗng dưới đất, như cậu một ngày. Cao lớn rồi, thông minh ra, tự do hơn, cậu nói vậy rồi biến đi vào màn đêm. Anh mắt rực rỡ ngày đó đâu rồi, ai cướp nó đi sau hồi chuông đầu ngõ, hay chính tay làm rơi nó, nơi ánh sáng văn minh tăm tối thập thò dục tính.

Hình vẽ không rõ ràng ngày bé còn trên thân xác tôi, biểu tượng của tự do và hồn nhiên, cậu không vẽ tai mũi mắt mà vẽ một con người. Dù có giống gương mặt nào không thì đó cũng là con người, kẻ nên là, kẻ phải là, kẻ đáng ra kỳ vĩ ngộ nghĩnh như thế, trên cánh cửa ra vào là cậu, không ai khác cả. Ổ không, cũng là những người mà cậu cho rằng bỏ rơi mình, thật ra cậu bỏ rơi họ, bỏ rơi chính mình, trên bức vẽ nguệch ngoạc ngày thơ còn hiện rõ tôi còn giữ. Không thể xóa nó, không thể lưu trữ, nó trôi bồng bềnh khắp nơi trong tôi, trong cậu, trong sự mênh mông không hồi kết chẳng hề dễ nắm bắt, nhưng ở đó không đi đâu cả. Tôi không còn là cánh cửa ra vào, tôi không còn là tôi, là vật  chứa cho mênh mông, như cấu chất chứa tình người, lòng trắc ẩn không mất từ ngày một của vũ trụ.

Đóng không còn là trốn, đừng để rác bụi ùa vào, thu xếp bên trong ngôi nhà đáng ra là nơi hồn cư ngụ, hồn người hồn xa vắng. Hồn lai vãng, bị bắt giam, cám dỗ lạc lối khắp nơi không tìm thấy đường về, hay hồn không còn thấy tôi vì bên trong quá nhiều mùi hỗn tạp. Đóng để khói bụi lắng xuống, quét dọn trả sự trần truồng sạch sẽ cho tôi, cánh cửa ra vào mở ra cho hồn người quay lại, nơi mái nhà bao dung đáng ra như thế. Đóng một lần không sạch thì hai lần, hai lần không sạch thì ba lần, vạn lần, sạch rồi vẫn có thể bụi bám vô vạn lần sau, lại đóng để dọn tan mây mờ che lối hồn người trở lại. Đừng sợ hãi, dù đến khi kề cái chết mà cần đóng tôi vẫn sẽ đóng cho bạn, tôi vẫn ở đó cùng rà soát lại căn phòng đón hồn về. Lần này là về mãi mãi không trôi dạt phương nào nữa.

Ra ngoài khép cửa lại, nếu chưa dám bước cũng chẳng sao, ngồi xuống tựa vào tôi đi. Ngồi xuống ta cùng nhìn thế gian bên ngoài, hít một hơi sâu, muôn ngàn mâu thuẫn hiện lên trong đầu, chạm vào tôi đi, rồi đứng lên bước đi mà nhớ đâu là đường về nhà. Khám phá thế giới là bổn phận thiêng liêng, không phải trách nhiệm nặng nề, mang về những miền trù phú, không phải dã thú cầm tù, dừng lại trước tôi mà nhìn lại mình.

Tôi là mồi nhử dục vọng, vật chứa của lòng tham, phải không ? Tôi càng to lớn chắc chắn, nguy nga tráng lệ, bên trong càng nhiều thứ cần giữ chắc, tỏa ra mùi cho những con thú hoang muốn chộp lấy. Kẻ trộm cướp, người đố kỵ, rình rập bên ngoài khi tôi hiện hình thô thiển. Không, tôi không thể vô hình khi người bên trong thô thiển, những thứ cần níu giữ dung tục, tôi càng bốc mùi thúc dục bầy thú săn mồi. Đừng biến tôi thành con mồi, bể chứa khoe khoang, tôi sinh ra để nhắc bạn về sinh mệnh bao dung, không phải để níu giữ an bình giả dối.

Cơn mưa giông đến rồi, hãy về với đất mẹ, tôi đóng không phải vì ghét bạn, hỡi cơn mưa giông, chỉ để bạn ở đúng nơi mình cần đến. Khi cậu ấy là cá của sinh mệnh trước kia, cánh cửa ra vào sẽ mở ra cho bạn, chỉ là chúng ta không còn gặp nhau nữa mà thôi. Giờ thì hãy hát lên đi, khúc ngân ca của người xa xứ, cậu ấy nghe thấy bạn đằng sau lưng tôi, hỡi cơn mưa giống, phận làm cá xa xưa làm cậu ấy rơi nước mắt. Cậu ấy nhớ cơn mưa giông ngày đó, cánh cửa mở ra dưới đại dương bao la, dưới lòng sông cuồn cuộn, tôi đã mở ra cho hai người gặp nhau, cá và nước, người và mưa. Đóng đôi khi mở ra điều gì đó khác, mở có khi đóng sầm mọi thứ còn lại, phải không ?

“Mở cửa nào”, cậu nói mỗi buổi sáng rồi cười cùng tôi, mở cho tôi và cả cậu, cái mở chúng tôi biết là đóng, còn khi đóng lại là mở ra. Qua tôi cậu đón nhận, chết đi rồi hồi sinh, cái mới sinh ra cùng sự đóng mở liên tục của nhân sinh. Chung và riêng xuất hiện rồi biến mất trong tích tắc sau cánh cổng ra vào, không có cổng thì cũng không có chung riêng, không hẳn. Cổng vô hình do cậu và tự nhiên tạo ra khắp nơi, khi cậu trở thành tự nhiên, sự trở thành dâng hiến không phải của rèn luyện đường lối, sự trở thành ngay lập tức không đi qua thời gian. Không có thời gian thì không gian cũng không tồn tại, không đúng. Chỉ là chúng không duy trì, tôi đóng mở chứ không duy trì chúng, chỉ tâm trí phân tách duy trì chúng, tự nhiên và cậu chỉ nô đùa nghịch ngợm cùng tôi, không thời gian trở thành công cụ chứ không phải quyền hành chi phối. Tôi cũng dần biến mất sau câu nói buổi sáng, rồi lại xuất hiện bên trong kẻ đến, trong cậu, rồi lại tan đi.

Mỗi đêm tôi đều thì thầm, thủ thỉ lời những người xưa, kẻ từng ở nơi đây nhiều năm trước nữa. Buổi cơm chiều, khói bếp sáng, giây phút nghỉ ngơi, giao hoan tình ái và cả những tiếng thở dài đằng sau cánh cửa. Tôi kể cho cậu mỗi khi cơn gió đi qua, cánh cửa ra vào rung lắc, kỹ niệm ấy theo gió và nhạc sành đi vào cậu, đi vào tận gốc rễ làm người. Cậu có thấy gương mặt ông ngoại hiền lành hiện lên cùng cây đờn cò mỗi chiều tà ngày cũ ? Ông không hát cho chính mình mà cho đứa cháu còn chưa sinh ra lúc ấy, là cậu đó, ông hát cho cậu trong từng thanh gỗ trên khung cửa ra vào.

Cửa ra vào bây giờ kín lắm, thanh âm không đi vào được nữa, tình người cũng không chốn dung thân, không còn ai biết chuyện gì đang thật sự quanh mình, như nghe đúng sai quên đi bối cảnh. Tôi là mắt, mũi, tai còn nhắm mở. May thay cho cậu, cho tôi, cho thế gian còn hy vọng, mà vốn dĩ chúng nào đâu mất. Chúng sinh ra cùng hư vô, hy vọng đi cùng cánh cửa ra vào, của sự đóng mở liên tục, nhắc nhở về sự sống trãi ra bên trong và đằng sau cánh cửa ra vào. Ánh sáng và bóng tối sinh ra cùng lúc, đóng mở cũng không khác, tôi và cậu không thể tách rời, cánh rừng còn bên trong tôi như nhân tình còn trong cậu, trong thế gian.

Bạn có nhớ tôi không ? Tên trộm, tình nhân, người thân, kẻ lợi dụng, đám hám lợi, bạn sẵn sàng để bước qua cánh cửa ra vào, thứ bên trong luôn đóng mở, nhắc nhở phận con người thật chất là gì, đâu mới là bản thể chân thật nhất của ta ?! Gõ cửa, mở ra, đi vào, đóng lại rồi mở ra để tiếp tục gõ cửa, khi nào bạn để bao lại đi vào và ở lại ? Không, nó không ở lại, bạn phải ở lại với mênh mông rộng lớn, đóng lại những tục phàm để mở ra thế gian chân thật, mở ra để ngụy biện trôi đi để đóng giữ vĩnh hằng bền bỉ mãi còn lại đằng sau cửa ra vào đóng mở liên tục. Không ai làm ra tôi cả, tự do và tôi cùng xuất hiện, với sự đóng mở không trước sau. Tôi là vật chứa cho lời răn dạy cổ xưa không bao giờ dừng lại, len lỏi gom góp để thì thầm những kẻ muốn đi về ánh sáng chân thật, kẻ đằng sau cánh cửa ra vào biển cả.

Cậu không nên lo lắng về thứ bên ngoài, vì chúng là cậu, chúng hỗn loạn là do cậu, chúng yên bình cũng từ cậu mà ra. Cậu chửi rủa là rủa chửi chính mình, cậu cướp lấy thứ vốn dĩ của mình, bông hoa nở ngoài đồng đâu cần mang về trong vườn để ngắm. Chỉ cần kể tôi nghe, đêm về tôi sẽ cho cậu thấy lại bông hoa ấy, nếu cậu yêu thích chúng đủ đậm sâu, hình ảnh sẽ mãi trong tôi và cậu. Chỉ cần đóng mở để thấy mà chẳng cần cái van nào để khóa, không cần núm cửa để đóng mở, chúng sinh ra từ sự đóng mở cưỡng chế, chẳng ai an toàn trong cái tự do bịa đặt ấy, không ai kể cả chính bản thân chúng. Chẳng phải tên trộm sẽ đập nát chúng trước tiên sao, sự cưỡng chế bị cả thần linh và quỷ dữ không thích, vì thần linh quỷ dữ sinh ra từ ý chí con người, ý chí sâu thẳm của sự sống, sự đóng mở không ngừng của cửa ra vào.