Đá quý trong thế kỷ 21 – Giữa hai thế giới

Thế giới đá quý đã được ghi chép đầy đủ. Chúng ta đã có các trường đại học trên khắp thế giới có chuyên ngành nghiên cứu về nó, các tạp chí khoa học đăng bài chi tiết về nó. Nhưng giống như bất kỳ nỗ lực nào của con người, đôi khi việc lùi lại, suy ngẫm về quá khứ, về hiện tại và tương lai sẽ có ích.

Các nhà nghiên cứu đá quý thường gặp khó khăn do không có hiểu biết cơ bản về các quá trình vật lý và hóa học của đá quý, có nghĩa là họ khó có thể áp dụng những quan sát của mình nhằm phát triển sự hiểu biết nhất quán về vật liệu đó. Cũng không có nhiều tài liệu phù hợp với các nhà đá quý có thể giúp ích.

Điều đáng chú ý là hầu hết các nhà đá quý đều gặp phải vấn đề này ở mức độ ít nhiều. Đá quý rõ ràng là một trong những ngành khoa học quan sát tuyệt vời. Tôi liên tục kinh ngạc trước kỹ năng quan sát và trí nhớ hình ảnh đáng kinh ngạc của các chuyên gia đá quý. Những người trở thành nhà nghiên cứu đá quý vĩ đại thực sự là những người khác thường, tuy nhiên mỗi người trong số họ lại có nền tảng giáo dục hoàn toàn khác nhau. Và, với một số ít trường hợp ngoại lệ, các nhà đá quý chưa qua đào tạo khoa học chính thức.

Một ví dụ cho điều này là khi những viên sapphire được xử lý bằng berili lần đầu tiên xuất hiện. Các nhà đá quý có thể nhìn thấy rõ ràng vấn đề (ở dạng viền màu vàng), nhưng khi chỉ sử dụng máy dò vi điện tử, họ cũng không thể tìm ra nó. Họ không tìm được vì họ không biết phải tìm gì. Nếu các nhà đá quý có hiểu biết cơ bản về tính chất hóa học của sapphire, họ sẽ nhanh chóng hiểu được chuyện gì đang xảy ra.

Nếu không có các thí nghiệm tái tạo lại các phương pháp xử lý trên đá quý trong phòng thí nghiệm, việc kết luận biện pháp xử lý có thể còn chậm trễ hơn nữa. Sapphire xanh xử lý khuếch tán berili là một ví dụ khác. Mặc dù chúng tôi đã chứng minh trong một bài viết duy nhất sự phát sáng của sapphire xanh đậm do khuếch tán berili (Emmett và cộng sự, 2003), chúng tôi có thể áp dụng nó cho nhiều loại sapphire xanh khác nhau và mô tả đặc điểm của chúng.

Các ví dụ trên đã thể hiện rõ ràng những hạn chế của khoa học quan sát và là một dấu hiệu mạnh mẽ cho thấy đã đến lúc ngọc học phải áp dụng cả quan sát và thực nghiệm khoa học.

Vì động cơ lợi nhuận nên có rất nhiều người thực hiện nghiên cứu thực nghiệm các biện pháp xử lý lên corundum. Điều này đã khiến ngành đá quý phải chơi một trò chơi đuổi bắt liên tục. Bắt đầu với việc xử lý nhiệt sapphire trên quy mô lớn vào những năm 1960, cộng đồng đá quý đã tụt hậu so với các biện pháp xử lý trên đá quý từ một đến mười năm.

Trong một số trường hợp, việc phát hiện sớm các phương pháp xử lý là do may mắn. Vd như việc phát hiện sự khuếch tán berili của sapphire màu hồng để tạo ra sapphire padparadscha do các nhà sản xuất trở nên tham lam và những viên đá này có một đặc điểm (viền màu vàng) có thể được phát hiện bằng các phương pháp truyền thống (Hình 1). Nhưng chúng tôi đã nghe những câu chuyện rằng chính những nhà sản xuất đó đã bán những viên đá màu vàng được xử lý tương tự ra thị trường trong nhiều năm. Nếu không có một chút may mắn và con mắt tinh tường của Ken Scarratt năm 2001, hoàn toàn có khả năng kho hàng của các đại lý Mỹ và châu Âu sẽ đầy hàng đã qua xử lý như của Nhật. Nếu đúng như vậy, phản ứng sẽ như thế nào khi phương pháp xử lý cuối cùng được phát hiện? Phải chăng cách xử lý này chỉ đơn giản là “thực hành thương mại truyền thống” được đóng dấu cao su á la sapphire geuda đã được xử lý và hồng ngọc Möng Hsu được xử lý thủy tinh chì?

Sự hiểu biết được phát triển bằng cách lặp đi lặp lại vòng tròn QUAN SÁT —> THÍ NGHIỆM GIẢ THUYẾT —> QUAN SÁT —> GIẢ THUYẾT, v.v. (Hình 2). Và sau đó ghi lại nó. Các nghiên cứu đá quý thường dừng lại ở bước giả thuyết và do đó cuối cùng không đạt đến giai đoạn hiểu biết – nghĩa là sự hiểu biết đủ để cho phép phỏng đoán hợp lý về danh tính của một quá trình hoặc hiện tượng được quan sát lần đầu tiên.

Phần lớn ngành đá quý hiện nay là một quá trình QUAN SÁT -> GIẢ THUYẾT -> KẾT THÚC. Bởi vì các nhà đá quý có kỹ năng quan sát nhạy bén nên phỏng đoán của họ thường đúng, nhưng việc bao gồm cả thử nghiệm khoa học có thể làm tăng đáng kể tỷ lệ thành công. Khoa học đưa ra một giả thuyết, nhưng nó vẫn là giả thuyết cho đến khi các thí nghiệm khoa học đưa ra bằng chứng cho thấy nó thực sự đúng.

Một trong những thách thức lớn nhất của ngành đá quý tiên tiến là việc thu thập mẫu. Có quá nhiều nghiên cứu đã được thực hiện trên các mẫu có nguồn gốc không được xác nhận.

Và ngay cả khi nguồn gốc được biết chắc chắn, vẫn không có đủ mẫu được kiểm tra để xác định rõ ràng ranh giới này. Đã nhiều lần đến thăm các mỏ trong nhiều thập kỷ, chúng tôi liên tục nhìn thấy những mẫu vật mới buộc chúng tôi phải suy nghĩ lại về những gì tạo nên một viên đá “điển hình” từ một số mỏ nhất định. Nhiều nhà đá quý không bao giờ tham gia vào các hoạt động này và do đó buộc phải đưa ra kết luận dựa vào các bài báo cáo cũ. Điều này có thể gây khó khăn khi xác định nguồn gốc hoặc cách xử lý vì nó nuôi dưỡng những định kiến ​​đã ăn sâu.

Như một người đã nói với chúng tôi, các báo cáo trong các lab kiểm định được cho là đại diện cho khoa học chứ không phải bói toán. Tại sao các lab kiểm định thường từ chối cho khách hàng của họ xem dữ liệu khoa học hỗ trợ cho phát hiện của họ?

Kiến thức không có chủ sở hữu. Các nhà đá quý và các tổ chức đá quý cần phải nỗ lực để truyền bá kiến thức và thông tin chứ không phải khóa nó lại cho riêng mình như những gì đã làm trước đây với Cuộn giấy Biển Chết (Wikipedia, nd).

Câu chuyện dài này chỉ nhằm chỉ ra rằng có những sai sót cơ bản trong ngành đá quý. Vấn đề không phải là các nhà đá quý có bằng cấp khoa học hay không mà là liệu các nhà đá quý có áp dụng kỷ luật khoa học vào công việc của họ hay không.

Nhưng quan điểm mà tôi ủng hộ đang có sự thay đổi rõ rệt. GIA đã thuê Vincent Pardieu đi khắp thế giới và thu thập các mẫu đã được xác minh với số lượng đáng kể. Một cơ sở dữ liệu corundum chính đang được tập hợp từ các mẫu này. Các tiêu chuẩn hiệu chuẩn đang được phát triển cho các thiết bị chẩn đoán chính.

Tôi sẽ sớm bắt đầu giảng dạy cho một số nhà đá quý trẻ về vật lý và hóa học về corundum với hy vọng rằng họ sẽ trở thành những nhà đá quý hàng đầu trong thế kỷ 21. Có lẽ trong một hoặc hai năm nữa chúng ta có thể bắt đầu một chương trình thử nghiệm toàn diện. Nếu tất cả chúng ta cùng nỗ lực,ngành đá quý có thể xuất hiện trong thế kỷ 21 như tất cả những gì chúng ta mong đợi.

Ngọc học là một điều tuyệt vời vì nó có khả năng hợp nhất địa lý và tôn giáo, khoa học và nghệ thuật, văn hóa và chính trị, não trái và não phải , sự hợp nhất của trải nghiệm con người.

Không giống như các ngành khoa học thuần túy như hóa học, vật lý và tinh thể học, ngọc học nhiệm vụ của nó không phải là kiến ​​thức chỉ vì kiến ​​thức mà là kiến ​​thức có mục đích.

Hãy tưởng tượng một hình tam giác (Hình 4). Ở phần đế là các thuộc tính của một viên đá quý, được phân chia giữa các đặc điểm của não trái và não phải. Đỉnh cao của nó là giao dịch nơi viên đá được trao tay. Dù ở dạng mẫu vật thô hay đồ trang sức đã hoàn thiện, cuối cùng luôn có một giao dịch. Nếu không có giao dịch này, ngọc học sẽ không tồn tại. Các nhà đá quý thường ở giữa người mua và người bán; ngọc học tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch này.

Một phần quan trọng của ngành đá quý là khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến các giao dịch này, vì kiến ​​thức này rất cần thiết cho sự tồn tại của các mỏ. Thay vào đó, các nhà đá quý chỉ bận rộn với một điểm của tam giác (các hoạt động của não trái), phần lớn bỏ qua hai điểm còn lại.

Vậy ngọc học là gì? Theo tôi, ngọc học rất đơn giản. Đó là kiến ​​thức – kiến ​​thức về một loại hàng hóa nhất định được sử dụng trong buôn bán đá quý và đồ trang sức (Lenzen, 1970). Theo cách nghĩ của tôi, ngọc học là một tấm thảm phong phú gồm nhiều ngành đan xen nhau. Các chủ đề của nó không chỉ bao gồm khoáng vật học, vật lý, hóa học, tinh thể học và địa chất mà còn bao gồm lịch sử, thương mại, kinh tế, nghệ thuật trang trí, tôn giáo, lãng mạn, thần bí và ma thuật. Vâng, thậm chí cả phép thuật.

6) Ngọc học hợp lý:

Chúng ta, những nhà nghiên cứu đá quý thường sử dụng bán cầu não trái. Ngọc lục bảo là một ví dụ cổ điển. Được biết đến từ buổi bình minh nhờ màu xanh lá tươi của nó, có một thời, bất kỳ loại đá quý nào có màu sắc tương tự đều được đặt tên này. Cuối cùng, khi khoa học tiến bộ, người ta quyết định rằng “ngọc lục bảo” là một dạng beryl có màu xanh đậm. Và vì crom được cho là nguyên nhân tạo ra màu xanh đậm này nên các nhà đá quý đã đánh đồng định nghĩa ngọc lục bảo với hàm lượng crom.

Sau này trong quá trình phân tích, người ta phát hiện ra rằng nhiều viên đá quý có màu xanh ngọc lục bảo thực chất bởi vanadi.

Điều này minh họa một trong những nghịch lý của đá quý. Nếu đó thuần túy là khoa học, thì chúng ta nên tiếp tục phân tích và bất cứ khi nào chúng ta phát hiện ra một chất tạo màu mới thì một loại đá quý mới sẽ xuất hiện chăng. Rất may là không.

Đá quý không chỉ đơn giản là khoa học. Đá quý là sự kết hợp của các lĩnh vực phục vụ thương mại. Một lần nữa, trở lại hình tam giác. Ngọc học đóng vai trò là nền tảng để hỗ trợ các giao dịch giữa người bán đá quý và người mua của họ.

Các nhà đá quý là trọng tài. Họ ở đó để mang lại sự cân bằng, đảm bảo rằng mỗi bên được đối xử một cách công bằng.

Hãy tự hỏi bản thân điều này: người mua có quan tâm đến nguyên tố hoặc hạt hạ nguyên tử nào gây ra màu xanh đậm trong beryl không? Người bán có quan tâm không?

Các nhà đá quý có đặc quyền được làm việc với các tạo vật đẹp đẽ nhất trên hành tinh của mẹ tự nhiên, những tuyệt tác kỳ lạ đến khó tin. Tuy nhiên, tất cả những gì chúng tôi làm là phân tích, hành hạ những tạo vật đẹp đẽ này cho đến khi chúng bị thu gọn thành một tập hợp hóa chất, con số và chữ số hoàn toàn bình thường, những điều trừu tượng không liên quan đến lý do tại sao mọi người lại mua đá quý.

7)Việc buôn bán đá quý có thực sự cần ngọc học?

Ngành kinh doanh đá quý có thể không cần đến ngọc học nếu người mua không quan tâm đến việc viên đá mình sẽ mua là tự nhiên, đá quý tổng hợp, đá giả hay đá quý đã qua xử lý. Ngọc họclà sợi dây mảnh mai gắn kết hoạt động kinh doanh này lại với nhau.

Những người buôn bán đá quý và thợ kim hoàn cần phải theo đuổi khoa học. Chúng tôi không mong đợi bạn hiểu nó, nhưng bạn cần phải hỗ trợ nó, vì sự tồn tại của ngành kinh doanh đá quý tự nhiên có thể phụ thuộc vào nó.

8)Ngọc học có cần nhiều khoa học hơn không?

Ngọc học không thể tồn tại nếu không có thương mại và thương mại không thể tồn tại nếu chỉ dựa vào khoa học. Nhưng bất chấp sự thật hiển nhiên này, thế giới đá quý “nghiêm túc” hầu như không có chỗ cho nghệ thuật, sự lãng mạn, cảm xúc hay quan điểm.

Không có công cụ nào có thể nhìn bằng mắt của chúng ta, không có công cụ nào có thể phát hiện được cảm xúc của chúng ta, thế nhưng chúng ta lại phó mặc các giác quan của mình cho những điều trừu tượng này chỉ vì chúng mang hơi hướng của “khoa học”.

Dụng cụ nào cảm nhận được cảm giác? Công cụ nào đo lường cảm xúc? Rất ít nhà đá quý sẵn sàng hỏi những câu hỏi này vì câu trả lời nằm ngoài lĩnh vực đá quý khoa học. Tuy nhiên, cảm xúc rất quan trọng đối với lĩnh vực của chúng tôi.

Ngọc học không chỉ đơn giản là khoa học. Người ta nhiều khi mua đá quý chỉ vì đam mê. Nếu chúng ta muốn hiểu được ham muốn của khách hàng, vốn là trung tâm của giao dịch, chúng ta không chỉ phải nhìn vào khoa học thực nghiệm mà còn phải nhìn vào các lĩnh vực suy đoán như nhân văn học.

Ôi, có biết bao điều giữa trời và đất mà chỉ có thi nhân mới mơ ước! Friedrich Nietzsche

Ngọc học là một đứa trẻ đặc biệt. Hạnh phúc, lưỡng cực, cao siêu, tâm thần. Địa lý/địa chất, tinh thể học/văn hóa, khoa học/xã hội học – não trái và não phải.

Ngọc học cần nhiều não trái hay não phải? Vô tri hay có sự sống? Nhiều khoa học hơn hay nhiều nhân văn hơn? Nhiều trời hay nhiều đất?

Không có gì mâu thuẫn trong việc cảm nhận tình yêu và cảm xúc đối với vẻ đẹp của một viên đá quý, đồng thời khao khát hiểu được cách mẹ thiên nhiên tập hợp những mảnh rời rạc thành một tổng thể phi thường như vậy.

Đá quý nên, phải và là cả hai.

Tác giả John L. Emmett & Richard W. Hughes

Ghi chú

Xuất bản lần đầu trong The Guide (tháng 1–tháng 2 năm 2010, Tập 29, Số 1, trang 1, 4–7.

Sự nhìn nhận

Các tác giả xin cảm ơn William Larson của Pala International vì đã biên tập cẩn thận bản thảo và Stuart Robertson của The Guide đã thúc giục chúng tôi hoàn thành nó.

Tài liệu tham khảo & đọc thêm

Emmett, JL, Scarratt, K. và cộng sự. (2003) Sự khuếch tán berili của ruby ​​và sapphire . Đá quý & Đá quý , Tập. 39, Số 2, Mùa hè, trang 84–135.

Federman, D. (2009) Một giờ đen tối đối với ngành đá quý: Sự thất bại về khuếch tán. Đá màu , tháng 1-tháng 2.

Hughes, RW (2002) Trò chơi về làn da: Phương pháp điều trị bằng sapphire màu cam gây tranh cãi . Hướng dẫn , Tập. 21, Số 2, Phần 1, Tháng 3–Tháng 4, trang 3–7.

Hughes, RW và Emmett, JL (2004) Fluxed up: Sự chữa lành vết nứt của ruby . Hướng dẫn , Tập. 23, Số 5, Phần 1, Tháng 9–Tháng 10, trang 1, 4–9.

Kunz, GF (1915) Sự kỳ diệu của đồ trang sức và bùa chú . Philadelphia, Lippincott, 422 trang.

Lenzen, G. (1970) Lịch sử sản xuất kim cương và buôn bán kim cương . Dịch. của Bradley, F., London, Barrie và Jenkins, ấn bản tiếng Anh đầu tiên, 230 trang.

Perth Now (2007) Bài kiểm tra não phải và não trái . Perth Now , ngày 26 tháng 9 năm 2007.

Saesaw, S. & Scarratt, K. (2009) Tiềm năng khuếch tán đồng thành tourmaline. Phòng thí nghiệm GIA, Bangkok.

Wikipedia (nd) Cuộn giấy Biển Chết: Xuất bản

Lược dịch Kira Trần