Đề xuất giải pháp bảo vệ, bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích, di vật tại chùa Phổ Quang

(Xây dựng) – Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa có Công văn số 4839/BVHTTDL-DSVH gửi UBND tỉnh Phú Thọ đề xuất giải pháp bảo vệ, bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích, di vật tại chùa Phổ Quang.

Chùa Phổ Quang bị cháy rụi vào ngày 23/10. (Ảnh: ĐPCC)

Theo Công văn, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị địa phương cần sớm có đánh giá, kết luận về nguyên nhân của vụ cháy để làm rõ trách nhiệm; tăng cường công tác bảo vệ, giữ gìn các di tích khác trên địa bàn toàn tỉnh; tiếp tục đánh giá, kiểm đếm, bảo vệ tối đa các cấu trúc và thành phần của di tích còn tồn tại. Đối với kiến trúc công trình, cần bao che công trình, lưu ý không căng bạt trực tiếp lên kiến trúc vì kết cấu công trình đã rất yếu.

Đối với Bảo vật quốc gia Bàn thờ Phật bằng đá, tỉnh Phú Thọ cần thực hiện ngay các biện pháp kiểm kê các mảnh đá của bàn thờ bị rơi, rụng; đánh số, mã hóa và có giải pháp bảo quản an toàn tất cả các mảnh vỡ này; dọn dẹp toàn bộ các mảnh ngói, gạch vụn rơi phía trên bàn thờ; gia công khung cứng để bao che toàn bộ Bàn thờ (lưu ý có khoảng trống để không khí lưu thông, tránh hiện tượng om nhiệt, ẩm trong khung).

Với hệ thống tượng thờ, địa phương không di dời các hiện vật. Đối với các hiện vật bị đổ, thận trọng định vị lại hiện vật; gia công khung lưới thép có mái che cứng bên trên để bảo vệ hiện vật, bảo đảm thông thoáng cho hiện vật, tránh gây hiện tượng om nhiệt, ẩm. Đồng thời cần sớm đề xuất các biện pháp cấp thiết, xem xét đến sự phù hợp, đồng bộ với các giải pháp về bảo quản, tu bổ lâu dài sau này.

Về lâu dài, Bộ đề nghị tỉnh Phú Thọ có biện pháp nghiên cứu, đánh giá một cách khoa học, thận trọng, kỹ lưỡng cấu trúc vật liệu đối với Bảo vật quốc gia Bàn thờ Phật bằng đá và hệ thống các hiện vật để đề xuất giải pháp bảo quản, tu bổ (tham khảo và lấy ý kiến các chuyên gia có chuyên môn liên quan).

Cùng với đó, đề xuất giải pháp tu bổ, phục hồi di tích bảo đảm thực hiện theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân và chính quyền địa phương.

Chùa Xuân Lũng (còn có tên gọi là chùa Phổ Quang) được Bộ Văn hóa và Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích quốc gia tại Quyết định số 92-VHTT/QĐ ngày 10/7/1980, bao gồm các hạng mục: Tam bảo, mặt bằng hình chữ “Công”; gác chuông (cách Tam bảo 29m); nhà Tổ. Chùa còn lưu giữ được nhiều hiện vật có giá trị, trong đó có Bàn thờ Phật bằng đá được công nhận bảo vật quốc gia năm 2021 (Quyết định số 2198/QĐ-QĐ-TTg ngày 25/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ).

Dự án tu bổ, tôn tạo di tích chùa Xuân Lũng được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt chủ trương tại Công văn số 3044/BVHTTDL-DSVH ngày 30/8/2012, thẩm định tại Công văn số 2883/BVHTTDL-DSVH ngày 20/7/2015. Ngày 21/4/2016, UBND tỉnh Phú Thọ có Quyết định số 909/QĐUBND duyệt dự án đầu tư tu bổ, tôn tạo di tích chùa Phổ Quang. Cơ quan của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là Cục Di sản văn hóa thẩm định Thiết kế bản vẽ thi công tại Công văn số 727/DSVH-DT ngày 26/10/2020.

Tuy nhiên, vào ngày 23/10/2024, chùa Phổ Quang bị cháy rụi. Vụ cháy khiến cơ sở vật chất trong chùa đã thiệt hại hoàn toàn, trong đó có tòa Tam bảo và hệ thống tượng gồm 27 tượng Phật. Bảo vật quốc gia bệ đá hoa sen bị vỡ cánh. Ước tính vụ cháy gây thiệt hại khoảng 25 tỷ đồng.