Gặp gỡ 3 người bạn nội tâm

Chúng ta thường hay nhắc đến việc chữa lành đứa trẻ bên trong mà bỏ qua 2 người bạn nội tâm còn lại, trong tâm lý học gọi là Kẻ chỉ trích nội tâm và Nhà thông thái nội tâm, trong cuốn “” thì định nghĩa là The child – The aldult – The parent. 

Đứa trẻ nội tâm (child) tượng trưng cho những nhu cầu, mong muốn và khát vọng “trẻ thơ” của ta.

– Đứa trẻ tự nhiên: cảm xúc đại diện là vui vẻ tình cảm, tức giận, buồn bã, sợ hãi nhưng được bộc lộ vô tư lự, dễ khóc dễ cười.- Đứa trẻ thích nghi : đứa trẻ bị kiềm hãm, không nhận đủ sự quan tâm hoặc mang trong mình một tổn thương nào đó => dễ khiến bé cư xử bốc đồng hoặc giận dỗi (silent treatment) ẩn sâu là một mặc cảm tự ti nào đó. 

Kẻ chỉ trích (parent) vốn là phần mang tính bảo vệ, luôn cẩn trọng dõi theo những bước đi của đứa trẻ nội tâm và ngăn cho nó có những hành động bồng bột, thiếu suy nghĩ.

– Phụ huynh nuôi dưỡng: bảo vệ, che chở, nuôi dưỡng, chấp nhận bao dung yêu thương.

– Phụ huynh phê phán: đại diện là tổng hợp tất cả lời nói gay gắt của người xung quanh (cha mẹ, giáo viên, sếp, vv.) luôn chỉ trích, ghìm chân ta, ngăn cản ta thử những điều mới lạ, bứt phá.

Để hiểu rõ về 3 người bạn này, các bạn có thể tìm đọc cuốn “Ngài cóc gặp bác sĩ tâm lý”, ở đây, mình sẽ trích dẫn 1 số chi tiết tiêu biểu để giới thiệu về 3 người bạn luôn có trong mỗi chúng ta. 

Hãy tưởng tượng một hành tinh nhỏ nơi chỉ có ba sinh vật sống trên đó, cóc và 2 người khác, 2 người này đều cao gấp đôi cậu và cậu phải phụ thuộc vào họ vào mọi thứ, không chỉ là đồ ăn thức uống và còn cả nhu cầu cảm xúc của mình nữa. Thường thì cậu sẽ được chăm sóc và ân cần nhưng đôi khi họ se nổi cáu điều khiến cậu hoảng sợ và tủi thân – họ to lớn và quá dỗi mạnh mẽ, cậu cảm thấy mình bất lực, đành học cách điều chỉnh hành vi và thích nghi.

Đó là ẩn dụ về thời thơ ấu của chúng ta. Cha mẹ cố gắng mang lại những điều tốt đẹp nhất cho con mình nhưng họ cũng là con người, cũng sẽ có những sai lầm và để lại những tổn thương cho trẻ con. Một số trải nghiệm thời thơ ấu có thể là tác nhân để kích hoạt những cảm xúc của chúng ta – có thể tốt hoặc xấu. 

Nhà thông thái (Adult) Đây là phần tượng trưng cho bản ngã lý tưởng của ta, cho phiên bản tuyệt vời nhất mà ta có thể đạt đến trong cuộc đời này. Nhà thông thái không bị ảnh hưởng bởi những tổn thương trong công cuộc sinh tồn của ta, và luôn gửi đến ta những lời động viên, giống như người bạn dế lương tri Giminy của chú bé Pinocchio. Sự có mặt của Nhà thông thái nội tâm giúp Kẻ chỉ trích và Đứa trẻ trở nên hòa hợp với nhau.

Sự thật là, bạn không học được gì từ trạng thái trẻ em hay phụ huynh – tất cả là sự mô phỏng lặp lại những gì bạn học được từ thời thơ ấu hoặc hoàn cảnh lớn lên.

Nhận biết bản thân đang ở trạng thái nào giúp bạn kiểm soát cảm xúc tốt hơn, tác nhân kích hoạt là gì, tương tác tốt hơn với mọi người. Không chỉ nhận biết chính mình, bạn cũng có thể nhận biết trạng thái của đối phương để tương tác với trạng thái phù hợp.

Bài sau mình sẽ chia sẻ thêm 1 xíu về tương tác giữa 2 người với những trạng thái nội tâm khác nhau sẽ ảnh hưởng như thế nào đối với mối quan hệ. Ví dụ như nếu mình đang ở trạng thái em bé còn người yêu ở trạng thái phụ huynh thì có lợi hại như thế nào.

#Day5 #wotn6 Bài viết thuộc thử thách viết 30 ngày của khóa học Writing On The Net.