Liệu có phải MỤC ĐÍCH CUỘC ĐỜI là HƯỚNG ĐẾN KHOÁI LẠC?

Ví dụ như khi bạn thực sự leo núi, bạn sẽ cần thực hiện toàn bộ quá trình từ rèn luyện sức khoẻ, chuẩn bị hành trang, đối mặt với những thách thức và nguy hiểm thực tế. Trên hành trình đặt từng bước chân, bạn sẽ cảm nhận được thế giới quanh mình bằng mọi giác quan, như không khí se lạnh, mùi thơm của núi rừng, âm thanh của gió hay thậm chí là sự mệt mỏi của cơ bắp. Kể cả khi máy móc có tân tiến tới đâu cũng không thể mô phỏng được những cảm giác ấy. 

Mà có phải là khi chúng ta có mọi thứ quá dễ dàng, ta sẽ không còn trân trọng nó nữa có đúng không?

Khác với những người ủng hộ việc bước vào Cỗ máy trải nghiệm (The Experience Machine) vì tin rằng mục tiêu cuối cùng của con người là hạnh phúc, quan điểm của Phật giáo cho rằng hạnh phúc không phải là những khoái lạc tạm thời, hay sự thỏa mãn mọi ham muốn của con người. Trái lại, hạnh phúc thật sự đến từ trạng thái bình an nội tâm, tự do khỏi mọi nỗi đau khổ, phiền não trong cuộc sống. Để đạt được đến hạnh phúc đích thực, con người ta phải trải qua một hành trình tu tập không ngừng. 

Hạnh phúc trong Đạo Phật giống như một “nhân vật phụ” xuất hiện vào cuối phim, còn nỗi khổ đau mới là “nhân vật chính” đóng vai trò quan trọng trong mọi lời giảng dạy của Phật giáo. Để đạt được hạnh phúc đích thực, con người cần trải qua một hành trình tu tập lâu dài không ngừng, tập trung vào việc hiểu và vượt qua chính nỗi khổ của mình.

– Khổ đế: Chân lý về sự tồn tại của khổ đau trong cuộc sống.

– Diệt đế: Chân lý về khả năng chấm dứt khổ đau.

Đạo đế chính là “Bát chánh đạo” – con đường dẫn đến hạnh phúc đích thực, bao gồm:

– Chánh tư duy: Suy nghĩ đúng đắn, không sân hận, ác ý hay hại người

– Chánh nghiệp: Hành động đúng đắn có đạo đức

– Chánh tinh thần: Nỗ lực đúng đắn trong việc tu tập

– Chánh định: Tập trung tâm trí, phát triển trí tuệ qua thiền định

Đạo Phật có thể cho rằng hạnh phúc từ cỗ máy trải nghiệm là giả tạo và tạm thời. Nó không phải sản phẩm từ tâm trí tự lực hay sự giác ngộ sau quá trình rèn luyện, mà chỉ là một giải pháp tạm thời để trốn tránh thực tại. Trong khi đó, Đạo Phật khuyến khích con người dám đối mặt với khổ đau và học hỏi từ nó để giải quyết được gốc rễ của sự phiền muộn. Hạnh phúc giả tạo từ cỗ máy sẽ chỉ tước đi khả năng tự tiến hóa của con người, bởi không khổ đau sẽ không thể phát triển.

Cỗ máy trải nghiệm tạo ra một nghịch lý sâu sắc với giáo lý Phật giáo, đặc biệt là về sự chấp niệm và tính vô thường. Khi ta sử dụng cỗ máy , ta dễ dàng bị cuốn vào những trải nghiệm dễ chịu, nuôi dưỡng ảo tưởng về một cuộc đời toàn hạnh phúc bất biến. Điều này sẽ khiến ta tự bám víu mạnh mẽ vào những cảm giác tích cực. Kết quả là, thay vì giúp giải thoát thật sự, cỗ máy này sẽ chỉ làm tăng thêm sự ràng buộc và khổ đau. Nếu trở về với thực tại, ta có thể cảm thấy thất vọng và không thể chấp nhận được khi đối mặt với những thăng trầm tất yếu của cuộc sống.