SpiderTalk #02: Hãy nói về Spiderum

Bài viết này là cuộc trò chuyện của những người yêu mến Spiderum, và mình nghĩ có khá nhiều điều để nói về Spiderum.

Spiderum là mạng xã hội cho “những kẻ mê viết”. Đó là mô tả trên page facebook chính thức của Spiderum.

Nhưng nếu vậy thì cũng chả khác gì facebook hay những nơi mà bất cứ ai cũng có thể viết.

Cái khác ở đây là Cộng đồng Spiderum, với cái chất riêng của Spiderum.

Dù bạn tham gia cộng đồng nào, vd nhóm yêu thiết bị âm thanh, nhóm phượt, nhóm mô tô,… thì cũng đều thấy họ có mối quan tâm chung, có những thành viên cộm cán, và sinh hoạt thường xuyên.

Lúc trước Spiderum có thể gọi là một cộng đồng đích thực, gồm những người trẻ yêu mến tri thức, thích chia sẻ quan điểm, có các thành viên nổi bật sinh hoạt online thường xuyên, và thậm chí còn tổ chức offline 1-2 buổi mỗi tháng (chủ yếu ở Sài Gòn).

Nhưng nay thì những yếu tố đó đã mất (thành viên nổi bật, offline), hoặc đang dần mai một (yêu mến tri thức).

Nay nhiều người biết đến Spiderum như là một kênh bán sách, bán khóa học, podcast với những người nổi tiếng không-liên-quan-Spiderum, thay vì Spiderum như trước kia.

Cá nhân mình hoàn toàn ủng hộ Ban quản trị Spiderum về hướng đi mới của họ nhằm có nguồn tài chính duy trì sự tồn tại của Spiderum. Với tài năng của họ, họ hoàn toàn có thể theo đuổi những công việc khác đem lại thu nhập tốt hơn là gắn bó với Spiderum.

Do vậy, nếu có một công cuộc nào đó để làm tươi mới Spiderum, duy trì tinh thần yêu mến tri thức, thì đó sẽ là việc của chúng ta – những thành viên bình thường trên diễn đàn.

Vậy chúng ta có thể làm gì?

Rất nhiều người đến với Spiderum vì đọc những bài viết hay, thấy người ta trao đổi một cách văn minh trong phần bình luận, và họ tham gia viết bài, để được lắng nghe, hoặc vì những lý do khác.

Yêu mến tri thức là một khái niệm mơ hồ, đa số chúng ta ở đây thích chia sẻ quan điểm hơn, và điều đó cũng không sao. Hãy cứ coi Spiderum là nơi chào đón mọi người với những mối quan tâm khác nhau.

Bạn viết nhật ký vu vơ cũng được.

Cái chất “yêu mến tri thức”, “chia sẻ/trao đổi quan điểm có chất lượng” của Spiderum chỉ nên là cái nổi bật nhất, chứ không phải là cái duy nhất.

Nhưng chúng ta sẽ gặp một trở ngại lớn: Những thành viên nổi bật ở đâu?

Mình từng tham gia nhiều hội nhóm trên Voz, Tinhte, Facebook, và chỉ sau thời gian ngắn, mình đều có thể nhận biết các thành viên nổi bật trong cộng đồng đó.

Họ sẽ là những người đam mê hơn bình thường, hay viết bài có chất lượng, hay còm dạo, thậm chí có quyền sinh sát, banned những thành viên spam, quảng cáo, đăng những chủ đề không liên quan.

Họ giống như những thỏi nam châm thu hút mọi người, và là ngọn hải đăng soi sáng, duy trì tinh thần của nhóm một cách lâu dài.

Họ – những con người nhóm lửa, truyền lửa, và giữ lửa.

Cho đến nay mình vẫn chưa biết làm sao để thu hút những thành viên chất lượng như vậy. Bởi cái thu hút họ hồi xưa nay đã không còn nữa.

Những hội nhóm như Hội Audiophile thì rất đơn giản: chúng ta thích nghe nhạc, nghe thiết bị âm thanh xịn, ok.

Nhưng hội nhóm yêu mến “chia sẻ quan điểm cá nhân” thì chắc các thành viên nổi bật chỉ muốn… đấm nhau thôi.

Bởi nếu họ thích nhau, bu vào nhau, tạo nên tâm lý bầy đàn, hùa vô công kích hệ giá trị khác nhóm mình, thì điều đó khá là phản tri thức. Thường thì quan điểm cá nhân không nên giống nhau, nó sẽ dễ trở thành giáo điều, định kiến. Một người yêu mến tri thức sẽ thích tách mình ra khỏi những nhóm như vậy.

Cho nên việc Spiderum không còn những thành viên nổi bật, nó lại là lẽ thường tình, và nên như thế.

Đó “có vẻ” là một nhát dao chí mạng chấm dứt giấc mơ Cộng đồng Spiderum. Nhưng vẫn còn cách tiếp cận khác.

Chúng ta có thể không có cộng đồng Spiderum, nhưng ta có thể có những cộng đồng song song – paralell community.

Đó sẽ là những cộng đồng nhỏ, tồn tại song song trong một cộng đồng lớn hơn.

Nếu như Cộng đồng Spiderum không có tính nhận diện rõ ràng, thì cộng đồng “những người yêu mến tri thức cải thiện cuộc sống” trong Spiderum lại có vẻ nghe hợp lý.

Ví dụ tác giả A khá nổi bật với các bài viết Tâm lý, Triết lý nhằm cải thiện đời sống tinh thần, thì tác giả đó có thể tạo nên một cộng đồng nho nhỏ.

Cái Spiderum có thể cuốn hút các tác giả chất lượng, là nguồn tiếp cận độc giả dồi dào, tính thẩm mỹ về hình thức của bài viết (ăn đứt facebook), tính riêng tư (tách biệt khỏi người thân, người quen), sự văn minh trong phần bình luận,…

Nếu những tác giả nổi bật có chung niềm yêu mến tri thức, thì những hội nhóm của họ cũng sẽ có mối quan hệ tốt đẹp với nhau, tạo nên một cái chất nổi bật cho Spiderum. Để sau này có nhắc tới Spiderum, người ta có thể thốt lên, “ồ, web đó nhiều bài hay và chất lượng lắm”.

***

Mình tạm nghĩ được nhiêu đây về Spiderum, ai có đóng góp, ý kiến gì thêm thì cứ còm trong phần bình luận nhé. Ví dụ như chia sẻ về chuyện Tại sao bạn đến với Spiderum, bạn thích gì ở Spiderum, hay bạn kỳ vọng gì ở Spiderum?

Sắp tới mình sẽ viết một số bài với ý tưởng khá hay, rồi tổ chức mấy buổi offline nhẹ nhàng ở Sài Gòn kiểu gọn, ấm cúng, chứ không đông và ồn ào như trước.