Võ thuật tổng hợp (MMA): Lịch sử và Nguồn Gốc

Các võ sĩ tài giỏi luôn có cả trăm chiêu thức chiến đấu để giành chiến thắng. Thậm chí, họ còn biết học hỏi và cải tiến các kỹ thuật từ nhiều môn võ khác nhau.

Từ thời nhà Hán, quân đội Trung Hoa sáng tạo ra một môn võ chiến đấu độc đáo gọi là Shuai Jiao – Môn Võ Vật Cổ Truyền của Trung Hoa. Shuai Jiao pha trộn nhuần nhuyễn các đòn thế từ vật, kung-fu và nhiều môn võ khác.

Thời đó, binh lính Trung Hoa là những cao thủ trong những trận đấu tay đôi thực chiến trên chiến trường. Họ có thể sử dụng cả đòn đánh cận, vật đối thủ và các kỹ thuật khóa để chiến đấu áp sát. Việc kết hợp nhiều chiêu thức đa dạng đã giúp quân đội Trung Hoa có được nhiều chiến thắng vẻ vang trong các trận chiến

Câu chuyện từ hơn 2200 năm trước này chứng minh rằng việc kết hợp các môn võ khác nhau gần như là bản năng của các võ sĩ. Bên cạnh đó, chúng ta cũng có thể thấy sự phát triển của võ thuật từ thời Olympic cổ đại, đến các môn thể thao đối kháng ở thế kỷ 19, cho đến các giải đấu MMA (Mixed Martial Arts – Võ thuật tổng hợp) sôi động ngày nay. Những giải đấu như UFC và ONE Championship cũng là minh chứng cho sự phát triển mạnh mẽ của MMA thành một môn thể thao toàn cầu.

Pankration là một môn thể thao đối kháng đỉnh cao của thời kỳ Olympic cổ đại. Đây là cuộc đấu không có luật lệ và “đẫm máu”, lý giải cho sự nổi tiếng của các trận đấu và sau này bị cấm thi đấu. Người La Mã cổ đại sau đó cũng đem vào một môn thi đấu – biến thể của Pankration – để giải trí trong các đấu trường Colosseum, và cũng bị loại bỏ sau 1 thời gian.

Trước khi trở thành môn thể thao, Pankration đơn giản chỉ là phương pháp huấn luyện chiến đấu trong quân đội Hy Lạp. Binh lính Hy Lạp được đào tạo theo một môn võ kết hợp vật, quyền anh và các kỹ thuật chiến đấu đường phố để phát huy hiệu quả trên chiến trường.

Trải qua nhiều thế kỷ, châu Âu và châu Á đã tạo ra những môn võ thuật vay mượn các kỹ thuật từ các môn phái khác và phát triển mạnh mẽ cho đến ngày nay. Thế giới ngày càng kết nối đã tạo điều kiện cho các môn võ từ các nền văn hóa khác nhau giao lưu, học hỏi.

Bây giờ, chúng ta sẽ khám phá lịch sử hình thành và phát triển của các môn võ thuật tại các quốc gia và các lục địa.

Savate là một môn võ chiến đấu của nước Pháp, có nhiều nét tương đồng với Kickboxing. Năm 1852, các võ sĩ Savate tổ chức hẳn một giải đấu và thách đấu các võ sĩ nước Anh. Giải đấu này là màn so tài giữa các võ sĩ quyền anh (boxing) người Anh và các võ sĩ savate người Pháp.

Cùng thời điểm đó, thế giới phương Tây cũng rộ lên các trận đấu pha trộn giữa vật và quyền anh. Một trong những trận đấu đáng nhớ nhất diễn ra ở Mỹ vào năm 1887- là màn so tài giữa nhà vô địch quyền anh hạng nặng với nhà vô địch đô vật đương thời. Kết quả là võ sĩ đô vật đã giành chiến thắng – một mô típ quen thuộc cho đến tận ngày nay!

Cuối thế kỷ 19 cũng chứng kiến những trận đấu kết hợp giữa phong cách chiến đấu châu Âu và châu Á. Sự giao thoa văn hóa và võ thuật này chính là nền tảng quan trọng cho MMA hiện đại.

Jiu-jitsu có khá nhiều điểm tương đồng với Shuai Jiao của Trung Hoa và Pankration của Hy Lạp. Đây là một môn võ thực chiến của Nhật Bản, được các Samurai sử dụng trên chiến trường.

Các kỹ thuật vật, hạ gục đối thủ (takedown) và khóa siết (submission) là những đặc điểm nổi bật của môn võ chiến đấu của Samurai.

Jiu-jitsu đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của MMA như chúng ta biết ngày nay. Và người có công lớn cho sự nổi trội của Jiu-jitsu trong MMA chính là một võ sư Nhật Bản tên Jigoro Kano.

Jigoro Kano là người sáng tạo ra Judo. Ông là một võ sĩ say mê môn Jiu-jitsu và văn hóa Samurai. Jigoro Kano cũng là bạn thân của Gichin Funakoshi – người được mệnh danh là cha đẻ của Karate Shotokan hiện đại.

Kano và Funakoshi đã cùng nhau kết hợp các kỹ thuật vật của Jiu-jitsu với các kỹ thuật takedown và tấn công (striking) của Karate để cho ra đời những đòn Judo đa dạng và hiệu quả

Ngày nay, những kỹ thuật Judo và Jiu-jitsu thường sẽ được các võ sĩ MMA sử dụng vào các đòn ném hông (hip-throw) hay khóa siết (submission) khiến đối thủ đầu hàng.

Cuối thế kỷ 19 chứng kiến sự ra đời của Judo – môn võ vay mượn nhiều kỹ thuật từ Karate và Jiu-jitsu. Sang đầu thế kỷ 20, cả Judo và Jiu-jitsu trở nên phổ biến trên các sàn chiến đấu sôi động của Brazil.

Câu chuyện bắt đầu khi một võ sư Judo người Nhật Bản đến Brazil để dựng nghiệp, với sự giúp đỡ của một người dân địa phương. Để bày tỏ lòng biết ơn, võ sư Judo này đã dạy  Jiu-jitsu cho những người con trai của người bạn này.

Đây không phải là điều phổ biến, vì trong văn hóa Nhật Bản, rất hiếm khi các võ sỹ chia sẻ kỹ năng võ với người ngoài.

Nhờ vậy, hai anh em Carlos và Helio Gracie may mắn được học Jiu-jitsu từ một võ sư Judo tên Mitsuyo Maeda.

Năm 1925, hai anh em nhà Gracie mở một phòng tập Judo tại thủ đô Brazil. Song song với việc dạy Judo, họ cũng tích tập luyện và phổ biến các kỹ thuật Jiu-jitsu độc đáo của mình. Biến thể Jiu-jitsu của họ gặt hái được thành công vang dội nhờ tính hiệu quả. Đây chính là môn võ thuật mà chúng ta biết đến ngày nay với cái tên BJJ – Brazilian Jiu-jitsu.

Helio Gracie đã hoàn thiện BJJ để tạo ra một phong cách chiến đấu cho phép võ sĩ giành chiến thắng trước đối thủ lớn hơn mình rất nhiều.

Anh em nhà Gracie làm nóng tên tuổi BJJ bằng việc đưa ra những trận thách đấu. Các võ sĩ từ khắp nơi trên thế giới được mời đến phòng tập. Họ sẽ đến Rio để thử thách kỹ năng chiến đấu và chiến thuật của mình với Brazilian Jiu-jitsu. Rất nhiều võ sĩ đã chấp nhận thử thách, và cũng rất nhiều người đã phải chào thua trước sức mạnh của BJJ.

Ở Brazil, BJJ dần nổi tiếng là một môn thể thao phổ biến và quyết liệt vì các trận đấu của Gracie diễn ra với rất ít luật lệ. Phải mất nhiều năm sau đó, một bộ luật thi đấu MMA đề cao tính an toàn mới được thống nhất và áp dụng.

Gia đình Gracie chính là cầu nối giữa môn thể thao MMA với văn hóa đại chúng trên thế giới. Các thành viên của gia đình Gracie đã chuyển đến Mỹ, nơi họ giảng dạy và quảng bá Brazilian Jiu-jitsu.

Cùng thời điểm đó, các võ sĩ và võ sư từ khắp các châu lục tiếp tục thi đấu với các đối thủ từ các môn võ khác nhau. Ví dụ điển hình, huyền thoại Muhammad Ali từng thượng đài với đô vật Nhật Bản Antonio Inoki. Luật thi đấu cho trận đấu này cũng không thật sự rõ ràng, thậm chí còn thay đổi chỉ vài ngày trước khi thi đấu.

Mãi cho đến vài năm sau, một bộ luật thống nhất mới ra đời, giúp các trận MMA an toàn và được chấp nhận rộng rãi hơn.

Những ngôi sao điện ảnh như Bruce Lee (Lý Tiểu Long) là người đưa võ thuật đến gần hơn với công chúng. Thành viên của gia đình Gracie – Royce Gracie lại được biết đến như người đặt nền móng cho sự hình thành của MMA.

Năm 1993, Royce Gracie đã vô địch ba giải đấu UFC đầu tiên (giải thứ nhất, thứ hai và thứ tư) bằng cách hạ gục những đối thủ to lớn hơn mình rất nhiều. Thành tích ấn tượng này của Gracie đã củng cố vị thế của BJJ trong làng võ thuật tổng hợp. Cho đến ngày nay, các võ sĩ MMA vẫn tiếp tục học hỏi và áp dụng các kỹ thuật hữu ích từ biến thể Jiu-jitsu của Gracie.

Lượng khán giả theo dõi các trận đấu tăng lên đến hàng trăm nghìn người cho mỗi sự kiện được truyền hình trực tiếp. Tuy nhiên, sự nổi tiếng gần như ngay lập tức này cũng đi kèm với những tranh cãi vì tính chất quyết liệt và “đẫm máu” chưa từng có trên truyền hình.

Cuối cùng, Bộ luật thi đấu tổng hợp MMA ra đời và được áp dụng tại hầu hết các quốc gia và tổ chức giám sát các giải đấu MMA.

MMA từ xưa đến nay vốn nổi tiếng là môn võ thuật ít áp dụng luật lệ – nhằm đề cao tính “thật” chiến nhất có thể. Thật ra, chỉ có hai luật bất di bất dịch tồn tại qua nhiều thời đại: không được “cấu mắt” và không được “cắn”.

Ngày nay, chúng ta đã có những Luật thi đấu MMA để đảm bảo an toàn cho các võ sĩ. Đây là một số luật của các giải đấu lớn như ONE Championship:

Không mang giày và mũ bảo hiểm.Tuyệt đối cấm: Cắn, cấu mắt, giật tóc, tấn công vào vùng háng.Tấn công vào vùng cấm: Cổ họng và gáy.Không khuyến khích các võ sĩ bám vào lồng sắt để chống lại việc bị takedown

Ngoài ra, các trận đấu ngày nay cũng có giới hạn thời gian, khác với thời kỳ đầu của MMA. Các trận đấu không tranh chức vô địch thường diễn ra 3 hiệp, mỗi hiệp 5 phút. Còn các trận tranh chức vô địch thường có 5 hiệp, mỗi hiệp cũng 5 phút.

Nếu hết giờ mà chưa phân định thắng thua, một hội đồng gồm 3 trọng tài sẽ quyết định người chiến thắng dựa trên các tiêu chí trong luật thi đấu.

MMA không còn là những màn thách đấu của các cá nhân mà dần trở thành 1 môn thế thao đề cao tính chiến đấu, chiến thuật và tinh thần thượng võ. Các tổ chức uy tín như ONE Championship và Ultimate Fighting Championship (UFC) đang phủ sóng các giải đấu MMA ở khắp mọi nơi trên thế giới. Họ cũng là những tổ chức chịu trách nhiệm giám sát việc thi đấu, đảm bảo tính công bằng cho cả các trận tranh đai lẫn không tranh đai.

Điều này cho thấy tương lai của MMA sẽ là sự phát triển toàn cầu, với nhiều sáng tạo mới mẻ và đương nhiên, an toàn cho các võ sĩ luôn được đặt lên hàng đầu. Sân khấu MMA ngày càng rộng mở, hứa hẹn sẽ mang đến những trận đấu mãn nhãn cho người hâm mộ.